قراره چی بدونیم:
- اصول تغذیه نوزاد با شیر مادر و شیر خشک
- نکات ایمنی، تغذیه‌ای و رفتاری برای هر روش
- توصیه‌های مشترک برای آرامش و سلامت نوزاد
- اهمیت توجه به نیاز نوزاد و راحتی مادر
نکات مهم برای شیر دادن به نوزاد چه با شیر مادر، چه با شیر خشک
یکی از مهم‌ترین بخش‌های مراقبت از نوزاد، تغذیه‌شه. فرقی نمی‌کنه انتخابت شیر مادر باشه یا شیر خشک، یا حتی ترکیبی از هر دو؛ مهم اینه که بدونی چطوری به نوزادت غذا بدی که هم خودش راحت باشه، هم تو. توی این مقاله قراره بر اساس جدیدترین توصیه‌های علمی، درباره تغذیه نوزاد با شیر مادر یا شیر خشک کلی نکته‌ی مهم و کاربردی بخونی.
چرا تغذیه نوزاد انقدر مهمه؟
نوزاد توی ۶ ماه اول زندگیش فقط از طریق شیر (چه مادر، چه خشک) تغذیه می‌شه. این تغذیه پایه‌گذار رشد مغز، سیستم ایمنی، و حتی پیوند عاطفی بین مادر و نوزاده. پس یاد گرفتن اصول درست تغذیه کمک می‌کنه هم رشدش بهتر پیش بره، هم مشکلات گوارشی یا بی‌قراری کمتری تجربه کنه.
اگر با شیر مادر تغذیه می‌کنی:
۱. درست گرفتن سینه خیلی مهمه
نوزاد باید قسمت بزرگی از هاله‌ی قهوه‌ای دور نوک سینه رو توی دهانش بگیره، نه فقط نوک سینه رو. اگه فقط نوک رو بگیره، هم شیر به‌خوبی نمی‌مکه، هم نوک سینه‌ت زخم می‌شه.
نشونه‌ی گرفتن درست سینه:
- صدای قورت دادن شیر رو می‌شنوی
- درد نداری
- لپ‌های نوزاد باد کرده‌س، نه جمع شده
۲. تغذیه بر اساس نیاز نوزاده، نه ساعت
توی هفته‌های اول، نوزاد ممکنه هر ۲ تا ۳ ساعت (یا حتی زودتر) بخواد شیر بخوره. این طبیعیه. نیازی نیست منتظر ساعت خاصی باشی.
نشونه‌های گرسنگی نوزاد:
- مکیدن انگشت
- چرخوندن سر دنبال سینه
- بی‌قراری و گریه
۳. رژیم غذایی مادر مهمه
اون چیزی که تو می‌خوری، مستقیم روی کیفیت شیرت و حال نوزاد تأثیر می‌ذاره. نوشیدن آب کافی، خوردن غذای متنوع و مقوی و پرهیز از خوراکی‌هایی که ممکنه حساسیت‌زا باشن (مثل لبنیات، کافئین زیاد، یا خوراکی‌های نفاخ) خیلی مهمه.
۴. موقعیت شیردهی رو درست تنظیم کن
تو باید راحت باشی، نوزادت هم همین‌طور. استفاده از بالش شیردهی، تکیه دادن کامل به پشتی و نگه‌داشتن بچه طوری که گردن و بدنش تو یه خط باشن، هم به تو کمک می‌کنه، هم به بچه.
اگر با شیر خشک تغذیه می‌کنی:
۱. فرمول درست رو انتخاب کن
با مشورت پزشک، شیر خشکی انتخاب کن که مناسب سن نوزادت باشه. بعضی نوزادا شیر خشک معمولی رو خوب تحمل می‌کنن، بعضیا باید نوع ضد حساسیت یا مخصوص کولیک بخورن.
۲. درست ترکیبش کن
همیشه طبق دستور روی قوطی عمل کن. نه رقیق‌تر، نه غلیظ‌تر.
آب جوشیده‌ی سردشده استفاده کن، نه آب گرم شیر یا آب معدنی مستقیم.
۳. شیشه شیر رو خوب تمیز کن
هر بار بعد از شیر دادن، شیشه، سرشیشه و درپوش رو خوب با آب گرم و مایع مخصوص بشور و هر چند روز یه بار استریل کن.
۴. بچه رو مجبور نکن شیشه رو تا ته بخوره
نوزاد وقتی سیره، دیگه نمی‌خواد. اجبار باعث بالا آوردن، دل‌درد یا حتی حساسیت می‌شه. به علائم سیریش توجه کن: مثلاً وقتی سینه یا شیشه رو پس می‌زنه یا خوابش می‌بره.
نکاتی که برای هر دو روش مهمه (شیر مادر یا شیر خشک):
– تماس چشمی و پوستی موقع شیر دادن خیلی مهمه
چه با سینه شیر بدی چه با شیشه، بچه به نگاه، صدا و تماس فیزیکی تو نیاز داره. این پیوند عاطفی از شیر خوردن هم مهم‌تره.
– آروغ گرفتن فراموش نشه
بعد از هر وعده، نوزاد باید آروغ بزنه تا هوایی که موقع شیر خوردن بلعیده بیرون بیاد. این کار از دل‌درد، نفخ و گریه جلوگیری می‌کنه.
چطور آروغ بگیری؟
- بچه رو روی شونه‌ت بذار
- یا رو زانوت بنشون و پشتش رو آروم ماساژ بده
– نشونه‌های آلرژی رو بشناس
گاهی بچه‌ها به شیر خشک یا غذایی که مادر می‌خوره حساسیت نشون می‌دن. نشونه‌ها:
- خارش یا کهیر
- خون تو پوشک
- مدفوع کف‌آلود
- بی‌قراری شدید بعد از هر وعده شیر
اگه همچین علائمی دیدی، با پزشک مشورت کن.
– همه‌ی مامان‌ها یه‌جور نیستن
بعضی مامان‌ها شیر زیاد دارن، بعضیا نه. بعضی نوزادا عاشق سینه‌ان، بعضیا با شیشه راحت‌ترن. مهم اینه که خودت و بچه‌ت تو آرامش باشید. هیچ‌کس بهتر از تو نمی‌دونه چی به بچه‌ت می‌سازه.
جمع‌بندی:
- شیر مادر بهترین تغذیه‌ست، ولی اگه شیر خشک می‌دی هم مامان خوبی هستی
- به علائم گرسنگی، سیری و حساسیت نوزادت توجه کن
- تو شرایط شیر دادن هم باید راحت باشی
- رابطه عاطفی، تماس و آرامش، مهم‌ترین قسمت تغذیه‌ست