نکات مهم:
- چرا چکاپ‌های ماه هشتم تا این حد مهم‌اند؟
- معاینه روتین ماه هشتم؛ اولین مرحله ضروری
- آزمایش‌های خون که باید در ماه هشتم انجام دهید.
- آزمایش ادرار کامل
- سونوگرافی ماه هشتم؛ بررسی دقیق وضعیت جنین
- بررسی حرکات جنین؛ راهی برای اطمینان از سلامت
- تست (NST)؛ در صورت نیاز
- بررسی موقعیت جنین؛ آیا آماده تولد است؟
- بررسی جفت و جریان خون بند ناف
- ارزیابی علائم زایمان زودرس
- مراقبت‌های ویژه برای مادران پرخطر
- توصیه‌های مهم مراقبتی ماه هشتم
چکاپ‌های مهم بارداری در ماه هشتم؛ مواردی که باید بدانید.
ماه هشتم بارداری، یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین دوره‌های سه‌ماهه سوم است. در این زمان، جنین در حال نهایی‌کردن رشد خود است و هر تغییر کوچک، برای پزشک اهمیت دارد. به همین دلیل، نوع و تعداد چکاپ‌های پزشکی در این مرحله بیشتر و دقیق‌تر می‌شود.
در این مقاله تمام آزمایش‌ها، سونوگرافی‌ها، بررسی‌ها و مراقبت‌هایی که در ماه هشتم بارداری باید انجام دهید را به‌صورت کامل و مرحله‌به‌مرحله توضیح می‌دهیم.
چرا چکاپ‌های ماه هشتم تا این حد مهم‌اند؟
در ماه هشتم، جنین وارد مرحله رشد نهایی شده است:
- وزن‌گیری سریع‌تر
- تکمیل سیستم تنفسی
- تقویت سیستم ایمنی
- ذخیره‌سازی چربی
- تنظیم بهتر دمای بدن
همچنین در این ماه احتمال برخی مشکلات بارداری بیشتر می‌شود، مثل:
- مسمومیت بارداری
- فشار خون بالا
- کاهش یا افزایش غیرطبیعی مایع آمنیوتیک
- کاهش حرکات جنین
- مشکل در رشد جنین
- زایمان زودرس
به همین دلیل، چکاپ‌های دقیق در هفته‌های ۳۰ تا ۳۵ بارداری بسیار حیاتی هستند.
۱. معاینه روتین ماه هشتم؛ اولین مرحله ضروری
در هر ویزیت ماه هشتم، پزشک چند مورد را به‌طور ثابت بررسی می‌کند:
✔️ اندازه‌گیری فشار خون
فشار خون بالا می‌تواند نشانه‌ای از پره‌اکلامپسی یا همان مسمومیت بارداری باشد. این بیماری اگر کنترل نشود، هم برای مادر و هم جنین خطرناک است. بنابراین اندازه‌گیری دقیق فشار خون در هر ویزیت ضروری است.
✔️ اندازه‌گیری وزن مادر
وزن‌گیری باید منطقی و متناسب با وضعیت بارداری باشد. وزن‌گیری بیش از حد، احتمال دیابت و فشار خون را افزایش می‌دهد و وزن‌گیری کم می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات رشد جنین باشد.
✔️ اندازه‌گیری ارتفاع رحم
این اندازه نشان می‌دهد که جنین درست رشد می‌کند و رحم متناسب با هفته بارداری بزرگ شده است. کاهش یا افزایش غیرعادی به این اندازه می‌تواند نشانه‌ای از موارد زیر باشد:
- کم بودن مایع آمنیوتیک
- زیاد بودن آب دور جنین
- رشد ناکافی جنین
- یا حاملگی چندقلویی (در برخی مواقع) باشد.
✔️ گوش‌دادن به ضربان قلب جنین
در ماه هشتم، ضربان قلب جنین باید در محدوده ۱۱۰ تا ۱۶۰ ضربه در دقیقه باشد.
۲. آزمایش‌های خون که باید در ماه هشتم انجام دهید
برخی آزمایش‌ها بسته به شرایط مادر، در این ماه تکرار می‌شوند:
✔️ آزمایش( CBC)یا شمارش کامل خون
برای بررسی:
- کم‌خونی
- سطح هموگلوبین
- وضعیت پلاکت‌ها
کم‌خونی در این مرحله می‌تواند باعث خستگی شدید، تپش قلب و حتی خطر زایمان زودرس شود.
✔️ آزمایش قند خون
اگر در تست‌های ماه‌های قبل (OGTT) یا (GTT) قند خون کمی بالا بوده باشد، پزشک ممکن است در ماه هشتم دوباره آزمایش قند خون را تجویز کند.
✔️ آزمایش بررسی سطح ویتامین D و آهن
در صورت مشاهده کم‌خونی یا ضعف شدید، پزشک سطح ویتامین D و آهن را مجدد بررسی می‌کند.
۳. آزمایش ادرار کامل
این آزمایش به‌طور معمول در ماه هشتم تکرار می‌شود و موارد زیر را بررسی می‌کند:
- وجود پروتئین در ادرار (نشانه احتمالی مسمومیت بارداری)
- علائم عفونت ادراری
- قند در ادرار
- باکتری یا خون
عفونت ادراری در این مرحله می‌تواند خطر زایمان زودرس را افزایش دهد و باید سریع درمان شود.
۴. سونوگرافی ماه هشتم؛ بررسی دقیق وضعیت جنین
در ماه هشتم، معمولاً یک سونوگرافی مهم انجام می‌شود که شامل بررسی موارد زیر است:
✔️ سونوگرافی رشد
در این سونوگرافی موارد زیر بررسی می‌شود:
- وزن تقریبی جنین
- قد و اندازه اندام‌ها
- رشد دور سر و دور شکم
- وضعیت جفت
- موقعیت جنین (سری، بریچ یا عرضی)
- میزان مایع آمنیوتیک
- خون‌رسانی بند ناف
این سونوگرافی یکی از مهم‌ترین سونوها در نیمه دوم بارداری است.
۵. بررسی حرکات جنین؛ راهی برای اطمینان از سلامت
در ماه هشتم، تعداد و کیفیت حرکات جنین بسیار مهم است. پزشک از شما می‌خواهد به موارد زیر توجه داشته باشید:
✔️ روش شمارش حرکات جنین
در یک بازه ۲ ساعته، جنین باید حداقل ۱۰ حرکت داشته باشد. اگر حرکات کمتر یا بی‌نظم بود، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
۶. تست (NST)؛ در صورت نیاز
NST مخفف Non-Stress Test است؛ آزمایشی برای بررسی ضربان قلب جنین و واکنش آن به حرکت.
این تست زمانی انجام می‌شود که:
- مادر فشار خون بالا داشته باشد.
- حرکات جنین کم شده باشد.
- شک به رشد ناکافی جنین وجود داشته باشد.
- مایع آمنیوتیک کم یا زیاد باشد.
- مادر دیابت بارداری داشته باشد.
NST بدون درد است و حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.
۷. بررسی موقعیت جنین؛ آیا آماده تولد است؟
در هفته‌های پایانی، پزشک وضعیت قرارگیری جنین را بررسی می‌کند:
- سری: بهترین حالت برای زایمان طبیعی
- بریچ : ممکن است مانع زایمان طبیعی شود.
- عرضی: نیاز به بررسی فوری دارد.
اگر جنین در وضعیت مناسبی نباشد، پزشک تمرین‌هایی مثل ورزش‌های چرخشی لگن یا مراجعه به فیزیوتراپیست بارداری را توصیه می‌کند.
۸. بررسی جفت و جریان خون بند ناف
در برخی شرایط، پزشک از سونو داپلر برای بررسی جریان خون جفت و بند ناف استفاده می‌کند. این تست زمانی لازم می‌شود که شک به مشکلاتی مثل:
- رشد کم جنین
- جفت پیر یا کم‌کار
- فشار خون بالا
- مشکلات جریان خون
وجود داشته باشد.
۹. ارزیابی علائم زایمان زودرس
در ماه هشتم احتمال زایمان زودرس وجود دارد. پزشک به شما آموزش می‌دهد که چه علائمی را جدی بگیرید:
- دل‌درد شبیه قاعدگی
- ترشح آب مانند (پارگی کیسه آب)
- درد پشت با شدت ثابت
- انقباضات منظم و شدید
- خونریزی
- کاهش حرکات جنین
اگر هر کدام از این‌ها را تجربه کردید، باید فوراً مراجعه کنید.
۱۰. مراقبت‌های ویژه برای مادران پرخطر
اگر مادر یکی از شرایط زیر را داشته باشد، چکاپ‌ها بیشتر و دقیق‌تری مورد نیاز خواهند بود:
- فشار خون بالا
- دیابت بارداری
- سابقه زایمان زودرس
- دوقلو یا چندقلو بودن بارداری
- مشکلات جفت (جفت سرراهی، جداشدگی جفت)
- بیماری‌های قلبی یا کلیوی
برای این مادران ممکن است تست NST یا سونوگرافی رشد هر هفته انجام شود.
توصیه‌های مهم مراقبتی ماه هشتم
✔️ مصرف آب کافی
کم‌آبی باعث انقباضات رحمی می‌شود.
✔️ تغذیه مناسب
- پروتئین‌های سالم
- میوه و سبزی
- لبنیات کم‌چرب
- غذاهای سرشار از آهن
✔️ خواب کافی
به پهلوی چپ بخوابید تا جریان خون به جنین بهتر برسد.
✔️ محدود کردن استرس
یوگا، پیاده‌روی، تنفس عمیق.
✔️ اجتناب از ایستادن طولانی
باعث ورم پا و فشار به کمر می‌شود.
جمع‌بندی؛ ماه هشتم، زمان دقت و آرامش
چکاپ‌های ماه هشتم بارداری فقط برای «اطمینان» نیست؛ بلکه برای محافظت از مادر و جنین است.
با انجام به‌موقع آزمایش‌ها، سونوگرافی‌ها و پیگیری علائم، می‌توانید با خیال راحت‌تری وارد ماه نهم شوید و برای تولد نوزادتان آماده باشید. سلامت شما، سلامت آینده فرزندتان است.
پس این چکاپ‌ها را جدی بگیرید و هرگونه علامت غیرعادی را با پزشک مطرح کنید.