نکات مهم:

راهنمای گروه خونی

گروه‌های خونی سازگار در زمان اهدای خون

گروه‌های خونی سازگار در ازدواج

اهدای خون، اهدای زندگی

اگر تا حالا پاتون به بیمارستان باز شده باشه، احتمالاً شنیدین که گروه خونی یکی از اولین چیزهاییه که برای بیماران اورژانسی بررسی می‌شه. چرا؟ چون توی شرایطی مثل تصادف، زایمان یا عمل جراحی، ممکنه فرد به سرعت به خون نیاز پیدا کنه. در این مواقع، فقط کسی می‌تونه بهش کمک کنه که گروه خونیش با اون فرد سازگار باشه. آشنایی با شرایط خون دادن و اینکه چه کسی می‌تونه به چه گروه خونی، خون اهدا کنه، نه‌تنها جالبه، بلکه شاید یک روزی واقعاً جون یک نفر رو نجات بده.

گروه خونی یعنی چی؟

گروه خونی، درواقع یک نوع دسته‌بندی برای گلبول‌های قرمز خونه. هرکسی از بدو تولد یک نوع خاص از این گروه‌ها رو داره که تا آخر عمر ثابت می‌مونه. شایع‌ترین سیستم طبقه‌بندی گروه‌های خونی، سیستم ABO هست که چهار گروه اصلی داره:

• گروه A
• گروه B
• گروه AB
• گروه O

علاوه بر این‌ها، یه عامل دیگه هم داریم به اسم عامل Rh که همون مثبت یا منفی بودن گروه خونی رو مشخص می‌کنه.

مثلاً اگه کسی گروه خونی A داشته باشه و Rh مثبت باشه، گروه خونیش A+ می‌شه.

چرا گروه خونی مهمه؟

همه‌ی گروه‌های خونی با هم سازگار نیستن. بدن هر فرد، فقط با بعضی از گروه‌های خونی کنار میاد. اگر به اشتباه، گروه خون ناسازگار تزریق بشه، سیستم ایمنی بدن شروع به حمله به اون خون می‌کنه و ممکنه فرد دچار شوک و حتی مرگ بشه.

برای همین خیلی مهمه بدونیم:

• از چه کسی می‌تونیم خون دریافت کنیم؟
• به چه کسی می‌تونیم خون بدیم؟

ناجی خونیت کیه؟

گروه خونی O–

• دریافت خون از: فقط O–
• دهنده به: همه گروه‌های خونی

گروه خونی O+

• دریافت از: O+ و O–
• دهنده به: A+، B+، AB+، O+

گروه خونی A–

• دریافت از: A– و O–
• دهنده به: A–، A+، AB–، AB+

گروه خونی A+

• دریافت از: A+، A–، O+، O–
• دهنده به: A+ و AB+

گروه خونی B–

• دریافت از: B– و O–
• دهنده به: B–، B+، AB–، AB+

گروه خونی B+

• دریافت از: B+، B–، O+، O–
• دهنده به: B+ و AB+

گروه خونی AB–

• دریافت از: AB–، A–، B–، O–
• دهنده به: AB–، AB+

گروه خونی AB+

• دریافت از: همه گروه‌ها
• دهنده به: فقط AB+

فرض کنید یک خانم باردار با گروه خونی O– هست و موقع زایمان خونریزی شدید پیدا می‌کنه. حالا بیمارستان باید حتماً براش خون O– تهیه کنه، چون هیچ گروه دیگه‌ای با بدن اون سازگار نیست. به همین دلیل، خون O– همیشه در بانک خون خیلی مهم و کمیابه.

از طرف دیگه، اگر گروه خونی کسیAB+  باشه، در شرایط اضطراری می‌تونه از هر گروه خونی‌ای خون بگیره. اما فقط می‌تونه خونش رو به گروه خونی AB+ دیگه بده. یعنی ناجی خیلی‌ها هست، ولی خودش فقط از یک نفر خاص می‌تونه خون دریافت کنه.

مثبت و منفی بودن گروه خونی یعنی چی؟

مثبت یا منفی بودن گروه خونی به وجود یا نبود یه نوع پروتئین خاص عامل Rh روی سطح گلبول‌های قرمز برمی‌گرده.

• مثبت‌ها می‌تونن از مثبت و منفی خون بگیرن.
• منفی‌ها فقط از منفی خون می‌گیرن.

برای همینه که در بارداری، اگر گروه خونی مادر Rh منفی و جنین Rh مثبت باشه، باید حتماً تحت نظر پزشک دارو بگیره، تا بدن مادر علیه خون جنین آنتی‌بادی نسازه.

تشخیص گروه خونی

اگر تا حالا آزمایش خون ندادید یا کارت گروه خونی ندارید، خیلی راحت می‌تونید از یه آزمایشگاه درخواست آزمایش گروه خونی بدید. کار ساده‌ایه و فقط چند دقیقه طول می‌کشه.

در بارداری هم حتماً آزمایش گروه خونی برای مادر انجام می‌شه تا در صورت نیاز، مراقبت‌های لازم انجام بشه.

آیا گروه خونی در ازدواج مهمه؟

برای تاثیر گروه خونی بر ازدواج باید بدونیم که گروه خونی به‌تنهایی مانع ازدواج نمی‌شه و بیشتر در زمان بارداری اهمیت پیدا می‌کنه. مهم‌ترین نکته مربوط به عامل Rh هست؛ اگر زن Rh منفی و مرد Rh مثبت باشه، ممکنه جنین Rh مثبت بشه و در این صورت بدن مادر در بارداری‌های بعدی علیه جنین آنتی‌بادی تولید کنه که خطرناکه. اما این مشکل با تزریق آمپول روگام در دوران بارداری و بعد از زایمان قابل پیشگیریه. تفاوت در گروه‌های A، B، AB یا O معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کنه و بیشتر از نظر پزشکی در موارد خاص بررسی می‌شه، نه اینکه مانعی برای ازدواج باشه. بنابراین تقریباً همه گروه‌های خونی می‌تونن با هم ازدواج کنن، فقط در ترکیب‌هایی که مادر Rh منفی و پدر Rh مثبت باشه، نیاز به پیگیری پزشکی وجود داره.

نتیجه‌گیری

بدن ما فقط خون‌هایی رو قبول می‌کنه که با گروه خونی خودش سازگار باشن. اگر اشتباه خون ناسازگار بگیریم، ممکنه سیستم ایمنی به خون تازه حمله کنه و مشکلات جدی ایجاد بشه. مثلاً خون O- یه دهنده جهانیه و به همه گروه‌ها خون می‌ده، اما فقط خودش می‌تونه از O- خون بگیره. از طرف دیگه AB+ می‌تونه از همه بگیره ولی فقط به خودش خون می‌ده.

در بارداری هم موضوع Rh خیلی مهمه. اگه مادر Rh منفی و جنین Rh مثبت باشه، باید تحت نظر پزشک باشه چون ممکنه در بارداری‌های بعدی خطرساز بشه، اما با تزریق آمپول روگام این مشکل قابل کنترله.

از طرف دیگه، گروه خونی معمولاً مانعی برای ازدواج نیست، فقط باید مراقب موضوع Rh بود. پس یادتون باشه، داشتن اطلاعات درست درباره گروه خونی و شرایط اهدای خون نه‌تنها یه موضوع علمی و پزشکیه، بلکه شاید روزی جون یک نفر رو نجات بده. اهدای خون، یعنی اهدای زندگی.