قراره چی بدونیم:
- چرا تربیت فرزند دوم با اولی فرق داره؟
- اولین تجربه بچه‌داری چه‌جوریه؟
- چالش تقسیم توجه والدین بین فرزندان
- فرزند اول در تربیت خواهر یا برادرش چه نقشی داره؟
- نحوه مدیریت تفاوت تربیت فرزندان
تفاوت تربیت فرزند اول و دوم؛ چرا تربیت بچه دوم فرق داره؟
اگر مادر دوتا بچه باشی یا حتی فقط یکی رو به دنیا آورده باشی و دومی تو راه باشه، احتمالا این سوال رو از خودت پرسیدی: «تربیت بچه دوم با اولی فرق داره؟»
جوابش از نظر بیشتر مادرها و حتی تحقیقات علمی، یک «آره» قاطعه! ولی چی باعث میشه ما با بچه دوم یک جور دیگه برخورد کنیم؟ اصلا این تفاوت‌ها به نفع بچه‌هاست یا ضرر داره؟
در این مقاله قراره از دل تجربه‌های واقعی مادرها، متوجه بشیم که دقیقا چه چیزهایی تغییر می‌کنه، این تفاوت‌ها چه اثری روی شخصیت بچه‌ها داره و چطور می‌تونیم آگاهانه‌تر با این موضوع کنار بیایم.
در اولین تجربه بچه‌دار شدن چه اتفاقی میافته؟
بار اولی که پدر یا مادر می‌شی، همه چیز جدیده. از عوض کردن پوشک گرفته تا اولین تب و دندون. طبیعیه که اشتباهاتی پیش بیاد یا حساسیت‌ها خیلی بالا باشه، اما معمولا در اولین تجربه بچه‌داری چه اتفاقی میافته؟
اولین بچه معمولا با کلی «نه» و «نکن» بزرگ میشه چون والدین می‌خوان همه چی کامل و بی‌نقص پیش بره.
چون بچه دیگه‌ای نیست، کل تمرکز و انرژی خانواده پای همون یک نفره.
انتظارات، خیلی بالا می‌ره و همه نگاه‌ها به اون بچه‌ست که باید الگو باشه.
این سبک تربیت باعث میشه بچه‌های اول معمولا مسئولیت‌پذیرتر، منظم‌تر و شاید کمی کمال‌گرا باشن.
فرزند دوم، محصول تجربه و آرامشه
وقتی نوبت بچه دوم می‌رسه، والدین از قبل کلی چیز یاد گرفتن. دیگه با هر عطسه‌ای دکتر نمی‌رن و با هر گریه‌ای بهم نمی‌ریزن. این تجربه باعث میشه با آرامش بیشتری بچه دوم رو بزرگ کنن. اما تفاوت‌هایی که برای بچه دوم ایجاد میشه چیه؟
والدین این‌بار اون‌قدر سخت‌گیر نیستن و به بچه اجازه می‌دن خودش مسیرش رو پیدا کنه.
والدین می‌دونن دنیا با یکم شیر خوردن اضافه یا دیر راه رفتن تموم نمی‌شه.
چون با یک بچه دیگه همزمان سر و کار دارن، متوجه می‌شن چطور بینشون تعادل برقرار کنن.
همین دلایل باعث می‌شن بچه‌های دوم معمولا مستقل‌تر، راحت‌تر و خلاق‌تر باشن.
تفاوت رفتار والدین بعد از بچه دوم؛
بعد از بچه دوم چه تفاوتی در رفتار پدر و مادر به وجود میاد؟
واقعیت اینه که ما به‌عنوان والدین، همزمان با بچه‌هامون رشد می‌کنیم. چیزی که با بچه اول سخت و ترسناک بوده، با دومی ممکنه تبدیل به یک کار روزمره‌ی ساده شده‌باشه.
چالش تقسیم توجه؛ وقتی مامان چندتا بچه‌ای
یکی از مهم‌ترین فرق‌ها بین فرزند اول و دوم، تقسیم توجهه. وقتی فقط یک بچه در خانه هست، مامان و بابا فقط مال همون بچه‌ان. ولی وقتی بچه دوم میاد، این توجه تقسیم میشه و این قضیه ممکنه هر دو بچه رو تحت تاثیر قرار بده:
ممکنه فکر کنه دیگه مهم نیست.
از همون ابتدا یاد می‌گیره همیشه کس دیگه‌ای هم هست.
از همون کوچیکی مجبوره که تعامل رو یاد بگیره.
تفاوت‌ها در شخصیت بچه‌ها؛ جایگاه تولد مهمه!
بسیاری از تحقیقات نشون دادن جایگاه بچه در خانواده می‌تونه روی شخصیتش تاثیرگذار باشه. البته این یک قانون قطعی نیست، ولی اغلب الگویی قابل مشاهده‌ست. فرزند اول مسئول، جدی، و رهبره. فرزند دوم اجتماعی، منعطف و بعضی وقتا اهل رقابته. فرزند سوم اگر باشه، راحت‌طلب، بانمک و بعضی وقتا هم لوسه!
نگاه فرزندان به تفاوت‌های تربیتی
بچه‌ها خودشون هم متوجه این تفاوت‌ها می‌شن. مخصوصا وقتی بزرگ‌تر بشن، مقایسه شروع میشه. مهمه که بدونیم این مقایسه چه احساسی در اون‌ها ایجاد می‌کنه.
تجربه‌های رایج اینه که:
بچه اول می‌گه «مامان برای من سخت‌گیرتر بود، برای خواهر/برادرم خیلی راحت می‌گیره.»
بچه دوم می‌گه «من همیشه باید دنباله‌رو خواهر/برادرم باشم. هیچ‌وقت اول نیستم.»
و والدین می‌گن «ما فقط یاد گرفتیم بهتر عمل کنیم.»
نقش فرزند اول در تربیت فرزند دوم چیه؟
جالب اینه که بچه اول در تربیت خواهر یا برادرش نقش مهمی داره. اون‌ها یه جورایی مربی، الگو، یا حتی گاهی مزاحم هستن!
نقش‌هایی که فرزند اول بازی می‌کنه:
بچه دوم از بچه اول یاد می‌گیره که چطور راه بره، حرف بزنه، یا حتی دعوا کنه!
برای جلب توجه والدین، دعوای خواهر-برادری همیشه هست.
خیلی وقت‌ها بچه اول ناخودآگاه نقش مراقب رو به خودش می‌گیره.
چطور تفاوت‌های تربیت فرزند دوم رو مدیریت کنیم؟
مهم‌ترین بخش ماجرا اینه که یاد بگیریم چطور این تفاوت‌ها رو به نفع همه مدیریت کنیم:
نتیجه‌گیری
بله تربیت فرزند دوم با اول فرق داره؛ چون ما فرق کردیم، شرایط فرق کرده، و حتی خود بچه‌ها با هم متفاوتن. ولی این تفاوت‌ها نباید به نابرابری تبدیل بشه. اگر بتونیم آگاهانه و منصفانه با هر کدوم از بچه‌هامون رفتار کنیم، هرکدوم‌شون می‌تونه به نسخه‌ی خوبی از خودش تبدیل بشه بدون این که احساس کنه نادیده گرفته شده یا زیادی تحت فشاره. فرقی نمی‌کنه بچه اول باشن یا دوم، مهم اینه که بدونن دوست‌داشتنی‌ان، دیده می‌شن و بودنشون ارزشمنده.
منابع:
https://lithub.com/what-parents-do-differently-with-a-second-child/
https://cupofjo.com/2014/09/29/raising-your-first-child-vs-second-child-so-different/
https://chaosandquiet.com/first-child-versus-second-child/
https://redrockfertility.com/first-child-vs-second-child-parenting/