نوزاد از کی اسم خودش رو می‌شناسه؟
یکی از لحظات هیجان‌انگیز برای پدر و مادرها، زمانی هست که کوچولوشون اسم خودش رو تشخیص می‌ده و بهش واکنش نشون می‌ده. این اتفاق یه مرحله مهم توی رشد ذهنی و اجتماعی نوزاده و نشون می‌ده که کم‌کم داره صداها رو از هم تشخیص می‌ده. اما دقیقاً نوزاد از کی اسم خودش رو می‌شناسه و چی باعث می‌شه این مهارت توش تقویت بشه؟ توی این مقاله، زمان‌بندی این اتفاق، دلایل علمی پشتش و راه‌هایی برای کمک به تقویت این مهارت رو بررسی می‌کنیم.
نوزاد از چند ماهگی اسم خودش رو تشخیص می‌ده؟
اکثر نوزادا بین ۴ تا ۶ ماهگی کم‌کم متوجه اسمشون می‌شن، ولی این سن ممکنه توی هر بچه‌ای فرق کنه. تحقیقات نشون داده که تا ۶ ماهگی، خیلی از نوزادا وقتی اسمشون رو می‌شنون، سرشون رو به سمت صدا می‌چرخونن یا یه واکنشی نشون می‌دن. تا ۹ تا ۱۲ ماهگی، این واکنش قوی‌تر می‌شه و نوزاد معمولاً کاملاً متوجه می‌شه که وقتی اسمش رو صدا می‌زنن، باید توجه کنه.
تحقیقات علمی در مورد تشخیص اسم توسط نوزادان
یه تحقیق که توی مجله Developmental Psychology منتشر شده، نشون داده که نوزادای ۴ تا ۶ ماهه می‌تونن اسم خودشون رو از بین کلمات دیگه تشخیص بدن. توی این تحقیق، محقق‌ها اسم نوزاد رو همراه با یه سری کلمات دیگه پخش کردن و دیدن که وقتی اسمشون گفته می‌شه، مدت بیشتری به صدا گوش می‌دن.
یه مطالعه دیگه که توی مجله Infancy منتشر شده، نشون داده که تا ۹ ماهگی، نوزاد واکنش قوی‌تری نسبت به اسم خودش داره و می‌تونه اونو از بقیه کلمات جدا کنه.
نوزاد چطوری اسم خودش رو یاد می‌گیره؟
۱. تکرار و ارتباط دادن
وقتی مامان و بابا مرتباً اسم نوزادشون رو صدا می‌زنن، کم‌کم این اسم توی ذهنش ثبت می‌شه و با خودش ارتباط برقرار می‌کنه.
۲. تن صدا خیلی مهمه
نوزاد به آهنگ و لحن صدا خیلی حساسه. تحقیقات نشون داده که اگه اسمش با یه لحن مهربون و هیجان‌زده گفته بشه، خیلی بیشتر بهش واکنش نشون می‌ده تا وقتی که با یه لحن معمولی یا یکنواخت گفته بشه.
۳. نگاه کردن به صورت و ارتباط چشمی
وقتی موقع صدا زدن اسمش، بهش نگاه می‌کنید و لبخند می‌زنید، نوزاد بهتر ارتباط بین اسم و خودش رو درک می‌کنه.
۴. تعامل اجتماعی
نوزادا وقتی اسمشون توی شرایط اجتماعی مختلف شنیده بشه، مثل بازی کردن، غذا خوردن یا موقع ناز و نوازش، بهتر یاد می‌گیرن که این اسم مربوط به خودشونه.
۵. تشخیص اسم از بین بقیه کلمات
اولش نوزاد ممکنه به هر کلمه‌ای که با لحن خاصی گفته بشه، واکنش نشون بده، ولی با گذشت زمان می‌فهمه که اسمش یه چیز خاصه و با بقیه کلمات فرق داره.
چطور بفهمیم که نوزاد اسم خودش رو شناخته؟
-وقتی اسمش رو صدا می‌زنید، سرش رو به سمت صدا برمی‌گردونه
-به کسی که اسمش رو صدا زده، نگاه می‌کنه
-موقع شنیدن اسمش لبخند می‌زنه یا هیجان‌زده می‌شه
-اگه در حال بازی یا انجام کاری باشه، مکث می‌کنه
– به اسم خودش بیشتر از بقیه کلمات واکنش نشون می‌ده
اگه تا ۱۲ ماهگی نوزادتون هنوز هیچ واکنشی به اسمش نشون نداد، بهتره با یه متخصص یا پزشک مشورت کنید.
چطور به نوزاد کمک کنیم که زودتر اسمش رو یاد بگیره؟
۱. اسمش رو زیاد صدا بزنید
وقتی دارید باهاش حرف می‌زنید، تو موقعیت‌های مختلف از اسمش استفاده کنید، مثلاً وقت بازی، غذا خوردن، عوض کردن پوشک و موقع بغل کردن.
۲. با یه لحن شاد و هیجان‌زده بگید
اگه اسمش رو با یه لحن گرم و دوستانه بگید، بیشتر بهش توجه می‌کنه و سریع‌تر یاد می‌گیره.
۳. ارتباط چشمی برقرار کنید
همیشه موقع صدا زدن اسمش، بهش نگاه کنید و لبخند بزنید. این کار باعث می‌شه ارتباط قوی‌تری بین اسمش و خودش برقرار کنه.
۴. از اسمش برای دستور دادن استفاده نکنید
اگه فقط موقعی که می‌خواید بهش تذکر بدید اسمش رو صدا بزنید (مثلاً “علی، نکن!”) ممکنه یاد بگیره که اسمش فقط موقع هشدار و دعوا گفته می‌شه. پس توی موقعیت‌های مثبت هم از اسمش استفاده کنید.
۵. بازی‌های تعاملی انجام بدید
مثلاً توی بازی “دالی موشه” یا قایم‌باشک، اسمش رو بگید و وقتی برمی‌گرده، تشویقش کنید.
۶. محیط آروم و کم‌صدا ایجاد کنید
وقتی اسم نوزاد رو صدا می‌زنید، بهتره تلویزیون یا موسیقی پس‌زمینه زیاد بلند نباشه تا راحت‌تر بتونه تمرکز کنه.
اگه نوزاد به اسمش واکنش نشون نده چی؟
اگه نوزادتون تا ۱۲ ماهگی هنوز هیچ واکنشی به اسمش نشون نداد، حتماً با پزشکش مشورت کنید. دلایل احتمالی می‌تونه شامل این موارد باشه:
- مشکلات شنوایی – ممکنه نوزاد مشکل شنوایی داشته باشه یا عفونت گوش باعث شده که خوب صداها رو نشنوه.
- تاخیر در رشد گفتار و زبان – بعضی بچه‌ها دیرتر از بقیه مهارت‌های زبانی رو یاد می‌گیرن.
- علائم اولیه اوتیسم – نوزادایی که به اسمشون واکنش نشون نمی‌دن و همزمان ارتباط چشمی کمی دارن یا کمتر با دیگران تعامل می‌کنن، ممکنه علائم اولیه اوتیسم داشته باشن. البته این مورد نیاز به بررسی دقیق پزشک داره.
پزشک معمولاً آزمایش شنوایی و بررسی‌های رشد زبانی رو انجام می‌ده تا ببینه نیاز به اقدام خاصی هست یا نه.
چرا شناختن اسم برای رشد زبانی نوزاد مهمه؟
اینکه نوزاد اسم خودش رو بشناسه، یکی از اولین قدم‌های یادگیری زبان به حساب میاد. وقتی این مرحله رو رد کنه، کم‌کم می‌تونه بقیه کلمات رو هم درک کنه، که باعث می‌شه:
- تمرکزش بیشتر بشه – نوزادی که اسم خودش رو می‌شناسه، بهتر می‌تونه به صداها و مکالمات توجه کنه.
- مهارت‌های اجتماعی قوی‌تری پیدا کنه – شناخت اسمش باعث می‌شه راحت‌تر با اطرافیان ارتباط برقرار کنه.
- کلمات دیگه رو راحت‌تر یاد بگیره – وقتی بفهمه که اسمش یه چیز خاصه، سریع‌تر متوجه می‌شه که کلماتی مثل “مامان” و “بابا” هم معنی خاصی دارن.
جمع‌بندی
اکثر نوزادها از ۴ تا ۶ ماهگی شروع می‌کنن به شناخت اسمشون، و این مهارت تا ۹ تا ۱۲ ماهگی قوی‌تر می‌شه. این موضوع یه مرحله مهم توی رشد زبانی و ذهنی بچه‌هاست.
اگه نوزاد تا ۱۲ ماهگی به اسم خودش واکنشی نشون نداد، بهتره با پزشک مشورت کنید تا مشکلات احتمالی بررسی بشه. ولی توی بیشتر موارد، با تکرار اسم، ایجاد ارتباط چشمی، بازی‌های تعاملی و لحن شاد می‌تونید به یادگیری سریع‌ترش کمک کنید.
با این روش‌ها می‌تونید به نوزادتون کمک کنید که زودتر اسم خودش رو بشناسه و یکی از اولین قدم‌های ارتباطی و زبانی خودش رو محکم برداره!