تخمدان پلی کیستیک چه نوع اختلالی هست و به چه علت ایجاد می‌شه؟
تخمدان پلی کیستیک یکی از مشکلاتی هست که امروزه خیلی از خانوم‌ها تو دوران بارداری با اون مواجه هستن. سندروم تخمدان پلی کیستیک به اصلاح سندروم تنبلی تخمدان (به انگلیسی Polycystic Ovary Syndrome یا PCOS) گفته می‌شه. در حقیقت این سندروم یکی از شایع‌ترنی اختلالات هورمونی برای خانوم‌ها تو دوران بارداری به شمار می‌ره. تو چنین شرایطی ممکنه تخمدان‌ها تجمعی از مایعات رو ایجاد کنن و نتونن تخمک‌گذاری رو به طور منظم انجام بدن. متاسفانه هنوز علت مشخصی برای ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک مشخص نشده؛ اما بعضی از عواملی که تو ایجاد این بیماری موثر هستن، عبارتند از:
- تقریباً 70 درصد از خانوم‌هایی که به بیماری تنبلی تخمدان مبتلا هستن، به انسولین هم مقاومت پیدا کردن. حتماً می‌دونی که انسولین یه هورمونی هست که تو لوزالمعده ساخته می‌شه و به سلول‌ها اجازه می‌ده تا از قند استفاده کنن. در صورتی که سلول‌ها به کارکرد انسولین مقاومت پیدا کنن، قند خون بالا می‌ره و احتمالاً بدن قند بیشتری تولید می‌کنه. انسولین بیشتر هم باعث افزایش هورمون‌های مردونه می‌شه و تخمک‌گذاری رو دچار مشکل می‌کنه.
- نارسایی زودرس تخمدان‌ها هم ممکنه باعث از کار افتادن تخمدان بشه. لازمه بدونی که این اختلال ممکنه قبل از 40 سالگی اتفاق بیفته.
- تحقیقات نشون می‌ده که یه سری ژن‌های خاص هم با سندروم تخمدان پلی کیستیک مرتبط هست. به عبارتی دیگه اگه مادر و یا خواهر شخصی به این سندروم مبتلا باشه، احتمال این‌که اون شخص هم به این بیماری مبتلا بشه زیاده. پس می‌شه گفت ژنتیک هم تو بروز این سندروم موثر هست.
- بالا رفتن سطح استرس و اضطراب تو خانوم‌ها باعث افزایش هورمون کورتیزول و در نهایت هورمون آندروژن می‌شه. آندروژن (هورمونه مردونه) هم بر عملکرد تخمدان‌ها تاثیر می‌ذاره و فرایند تخمک‌گذاری رو مختل می‌کنه.
تنبلی تخمدان برای مادر و جنین چه عوارضی به همراه داره؟
قبل از هر چیز لازمه بدونی که سندروم تخمدان پلی کیستیک روی باروری تاثیر جدی داره. در حقیقت درمان تنبلی تخمدان اگه به موقع نباشه، ممکنه باعث ناباروری بشه. به عبارتی دیگه اگه خانومی به این سندروم مبتلا باشه و به موقع برای درمانش اقدام نکنه ممکنه دیگه تلاشش برای بچه‌دار شدن نتیجه‌ای نداشته باشه. خوشبختانه درمان تنبلی تخمدان در علم پزشکی امکان‌پذیر هست و به مراجعه به موقع دکتر نیاز داره. از عوارض تنبلی تخمدان می‌شه به موارد زیر اشاره کرد:
- نازایی و ناباروری
- بالا رفتن فشار خون یا ابتلا به دیابت بارداری
- زایمان زودرس
- سقط جنین
- بروز بیماری کبد چرب
- افسردگی و اضطراب
- خونریزی غیرطبیعی
- لکه‌بینی بعد از تموم شدن دوران قاعدگی
- ابتلا به سرطان مخاط رحم
تخمدان پلی کیستیک چه علائم و نشونه‌هایی داره؟
طبق یه مطالعه حدوداً 70 درصد از خانوم‌هایی از تنبلی تخمدان رنج می‌برن از بیماری خودشون اطلاعی ندارن. با این حال برخی از علائم و نشونه‌های ابتلا به این سندروم موارد زیر رو شامل می‌شن:
- بی‌شک تغییرات غیرطبیعی تو روند قاعدگی می‌تونه نشونه‌ای از ابتلا به این بیماری باشه. کاهش تعداد دوره‌های قاعدگی، نامنظم بودن پریود و حتی افزایش دوره قاعدگی از مهم‌ترین علائم تنبلی تخمدان به شمار می‌رن.
- خانوم‌هایی که از سندروم تخمدان پلی کیستیک رنج می‌برن معمولاً سطح بالایی از هورمون‌های جنسی مردونه تو بدنشون دارن. آندروژن اضافی تو بدن خانوم‌ها باعث رویش موهای زیاد روی صورت و بدن می‌شه.
- یکی از شایع‌ترین نشونه‌های سندروم تنبلی تخمدان آکنه‌های شدید هست. این آکنه‌ها ناشی از افزایش سطح هورمون‌های مردونه هست و معمولاً نسبت به درمان مقاومت زیادی از خودشون نشون می‌دن. ناگفته نمونه که این آکنه‌ها علاوه‌بر صورت، روی گردن، قفسه سینه و حتی کمر هم دیده می‌شن.
- یکی از ویژگی‌های سندروم تنبلی تخمدان آلوپسی آندروژنیک (ریزش مو با الگوی مردونه) هست. این موضوع می‌تونه قند خون رو بالا ببره و به دیابت بارداری منجر بشه. بد نیست بدونی که این افراد ممکنه با افزایش وزن (به خصوص تو ناحیه شکم) مواجه بشن.
موثرترین روش‌های درمانی برای تنبلی تخمدان
به طور کلی، درمان تنبلی تخمدان با مصرف داروهای تنبلی تخمدان انجام می‌شه. با این حال برای منظم کردن چرخه پریود معمولاً دکتر مصرف قرص ضدبارداری ترکیبی و مصرف پروژستین رو پیشنهاد می‌کنه. قرص‌هایی که در ترکیبات خود استروژن و پروژستین دارن، تولید آندروژن رو کاهش می‌دن. در نتیجه هورمون‌ها تنظیم می‌شن و احتمال ابتلا به بیماری سرطان کاهش پیدا می‌کنه. مصرف پروژستین از بارداری جلوگیری نمی‌کنه و باعث منظم شدن چرخه پریود می‌شه.