نوزادان در ماه‌های اول زندگی، هنوز سیستم ایمنی کامل و پایداری ندارند. بدن آن‌ها تازه در حال یادگیری مقابله با ویروس‌ها و باکتری‌هاست و همین موضوع باعث می‌شود در فصل سرما، بیشتر در معرض بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و عفونت‌های تنفسی قرار بگیرند.
به همین دلیل دانستن روش‌های تقویت سیستم ایمنی نوزاد در برابر سرما برای همه والدین ضروری است. در این مقاله، بهترین و ساده‌ترین راه‌هایی که می‌توانید از همان امروز اجرا کنید را به زبان ساده توضیح می‌دهیم.
نشانه‌های ضعف سیستم ایمنی در نوزاد
نوزادان ممکن است نتوانند نشانه‌های بیماری را بیان کنند، اما بدن آن‌ها واکنش‌هایی نشان می‌دهد که والدین باید به آن‌ها توجه کنند.
- بیماری‌های مکرر
اگر نوزاد خیلی سریع سرما می‌خورد یا پشت سر هم بیمار می‌شود، یکی از نشانه‌های ضعف سیستم ایمنی است.
- طولانی شدن روند بهبود
اگر یک سرماخوردگی ساده بیش از حد معمول طول بکشد، ممکن است نشان‌دهنده ضعف بدن در مبارزه با عفونت باشد.
- بی‌اشتهایی و بی‌حالی
افت انرژی، گریه‌های زیاد، خواب زیاد یا کم‌اشتهایی می‌تواند نشانه کاهش مقاومت بدن باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
- تب بالای ۳۸ درجه
- خس‌خس سینه
- بی‌حالی شدید
- کاهش تعداد پوشک‌های خیس
بهترین روش‌های تقویت سیستم ایمنی نوزاد در فصل سرما
۱. نقش طلایی شیر مادر در تقویت ایمنی
شیر مادر بهترین و کامل‌ترین خوراکی برای نوزاد است، زیرا:
- حاوی آنتی‌بادی‌های طبیعی است.
- سیستم ایمنی نوزاد را آموزش می‌دهد.
- خطر عفونت‌های تنفسی را کاهش می‌دهد.
- ترکیبش با شرایط آب‌وهوایی تغییر می‌کند.
نوزادانی که شیر مادر دریافت می‌کنند کمتر بیمار می‌شوند و سریع‌تر بهبود پیدا می‌کنند.
۲. اهمیت ویتامین D
ویتامین D یکی از مهم‌ترین عوامل تقویت سیستم ایمنی است. تمام نوزادان از بدو تولد تا یک سالگی باید روزانه قطره ویتامین D مصرف کنند، مگر اینکه پزشک توصیه دیگری داشته باشد.
مزایای ویتامین D:
- تقویت ایمنی
- رشد بهتر استخوان‌ها
- کاهش احتمال عفونت
- کمک به عملکرد طبیعی سلول‌های دفاعی بدن
۳. تغذیه مادر و تأثیر آن بر ایمنی نوزاد
اگر نوزاد زیر ۶ ماه است و فقط شیر مادر می‌خورد، سلامت و تغذیه مادر نقش مستقیم در کیفیت شیر دارد. مواد غذایی که مادر بهتر است مصرف کند:
- میوه و سبزیجات تازه
- پروتئین کافی
- آجیل و دانه‌ها
- غذاهای گرم و مقوی
- سوپ‌ها و آش‌های خانگی
غذاهای مفید برای تقویت ایمنی مادر و نوزاد:
- شلغم
- مرغ و سبزیجات
- هویج
- عدسی
- آجیل
- ماهی سالمون
۴. تغذیه نوزادان بالای ۶ ماه
اگر نوزاد شما وارد مرحله غذاخوردن شده است، می‌توانید خوراکی‌های تقویت‌کننده ایمنی را اضافه کنید، مثل:
- سوپ سبزیجات
- عدسی
- پوره سیب‌زمینی
- پوره هویج
- پوره کدوحلوایی
- شیر پرچرب (در یک‌سال به بالا)
- ماست ساده
غذاهای مخصوص در جهت تقویت ایمنی:
- سیب (کمک به سلامت عمومی)
- موز (تقویت انرژی بدن)
- کدوحلوایی (سرشار از بتاکاروتن)
- عدس (تقویت سیستم ایمنی و آهن)
محافظت نوزاد در برابر سرما
۱. پوشش مناسب نوزاد
یکی از اشتباهات رایج این است که والدین نوزاد را بیش از حد لباس‌پوشان می‌کنند. این کار می‌تواند باعث:
- گرمازدگی
- عرق کردن
- بیماری‌های پوستی
- افت کیفیت خواب
۲. دمای استاندارد اتاق
دمای مناسب اتاق نوزاد، ۱۹ تا ۲۲ درجه سانتی‌گراد است. اگر اتاق خشک است، استفاده از رطوبت‌ساز یا قرار دادن یک ظرف آب کوچک توصیه می‌شود.
۳. نکات ضروری هنگام بیرون بردن نوزاد در سرما
نوزاد را می‌توان در هوای سرد بیرون برد، اما بهتر است در این خصوص موارد زیرا را رعایت کنید.
- استفاده از کلاه، دستکش و پوشش مناسب
- حفاظت از صورت در برابر باد
- استفاده از کاور کالسکه
- دوری از محیط‌های شلوغ و بسته
نوزاد زیر ۳ ماه بهتر است در سرما فقط برای موارد ضروری از خانه خارج شود.
نقش خواب کافی در تقویت ایمنی نوزاد
خواب برای نوزاد مثل داروی تقویتی است. در هنگام خواب، بدن نوزاد:
- سلول‌های ایمنی تولید می‌کند.
- انرژی بدن را بازسازی می‌کند.
- رشد مغز کامل می‌شو.د
کودک ۰ تا ۶ ماه: بهتر است ۱۴ تا ۱۷ ساعت بخوابد.
کودک ۶ تا ۱۲ ماه: بهتر است ۱۲ تا ۱۶ ساعت بخوابد.
برای اینکه نوزاد شما کیفیت خواب بالایی داشته باشد موارد زیر را رعایت کنید:
- اتاق نیمه‌تاریک
- دمای مناسب
- لباس نخی
- برنامه خواب منظم
بهداشت محیط خانه
با انجام این چند کار ساده اما بسیار مهم می‌توانید محیطی سالم و بهداشتی برای نوزاد خود آماده کنید:
- شست‌وشوی مرتب دستان والدین
- ضدعفونی دستگیره‌ها
- تمیز نگه داشتن وسایل نوزاد
- شستن اسباب‌بازی‌ها
- تمیز کردن بینی با سرم نوزادان
اگر کسی بیمار است، نباید با نوزاد تماس نزدیک داشته باشد.
واکسن‌ها؛ ستون اصلی سیستم ایمنی نوزاد
تمام واکسن‌های برنامه کشوری باید کامل تزریق شوند. واکسن‌ها از نوزاد در برابر بیماری‌هایی محافظت می‌کنند که سیستم ایمنی هنوز قادر به مقابله با آن‌ها نیست.
بعد از تزریق واکسن به نوزاد بهتر است این موارد را رعایت کنید.
رفتارهایی که سیستم ایمنی نوزاد را ضعیف می‌کند.
- لباس بیش از حد زیاد
- خواب نامنظم
- حضور در محیط‌های آلوده و شلوغ
- دود سیگار
- قرار گرفتن در باد سرد
- کم‌خوابی مادر
- مصرف زیاد شیرینی توسط مادر شیرده
جمع‌بندی
تقویت سیستم ایمنی نوزاد در برابر سرما شامل مجموعه‌ای از رفتارهای روزانه است که والدین می‌توانند به راحتی اجرا کنند. شیر مادر، تغذیه مناسب، خواب کافی، پوشش درست، دمای مناسب اتاق و رعایت بهداشت از مهم‌ترین اصول محافظت از نوزاد در فصل سرما هستند.
با رعایت این نکات، احتمال بیمار شدن نوزاد به‌طور قابل‌توجهی کاهش پیدا می‌کند و بدن او برای مقابله با عوامل بیماری‌زا قوی‌تر می‌شود.