بعد از زایمان، بدن مادر دچار تغییرات زیادی می‌شود؛ از خستگی و دردهای عضلانی گرفته تا تغییرات هورمونی و مشکلات گوارشی. یکی از ناراحت‌کننده‌ترین این مشکلات که خیلی از خانم‌ها با آن روبه‌رو می‌شوند، بواسیر یا هموروئید بعد از زایمان است؛ بیرون زدگی دردناک و گاهی خارش داری که باعث می‌شود حتی نشستن یا مراقبت از نوزاد هم سخت شود.
اگر این مسئله را تجربه کرده‌اید، باید بدانید که تنها نیستید. طبق گزارش پزشکان، بیش از نیمی از زنان پس از زایمان درجاتی از بواسیر را تجربه می‌کنند و خوشبختانه در بیشتر موارد قابل درمان است.
رعایت چند نکته ساده، مراقبت خانگی درست و در صورت نیاز، مراجعه به پزشک متخصص، می‌توان این مشکل را بدون جراحی و با روش‌های نوین مثل لیزر درمانی برطرف کرد.
در این مطلب از نی‌نی‌سایت، به زبان ساده توضیح می‌دهیم که چرا بواسیر بعد از زایمان اتفاق می‌افتد، چه علائمی دارد و چه روش‌هایی برای درمان سریع‌تر و کم‌دردتر آن وجود دارد.
علت بروز بواسیر بعد از زایمان چیست؟
اگر بعد از زایمان احساس کردید اطراف مقعدتان دردناک، متورم یا حتی بیرون زده شده، نگران نباشید؛ این اتفاق بین مادران بسیار شایع است.
بدن شما در دوران بارداری و زایمان فشار زیادی را تحمل کرده و طبیعی است که بعضی از بخش‌های بدن، از جمله رگ‌های ناحیه نشیمنگاه، کمی آسیب ببینند.
در دوران بارداری، رحمِ بزرگ شده فشار زیادی به رگ‌های لگن و مقعد وارد می‌کند. این فشار باعث می‌شود جریان خون در این ناحیه کند شود و رگ‌ها متورم شوند. وقتی زایمان انجام می‌شود، مخصوصاً در زایمان طبیعی، زور زدن و انقباض شدید عضلات ممکن است همین رگ‌های متورم را بیشتر بیرون بزند یا ملتهب کند.
از طرف دیگر، خیلی از مادرها بعد از زایمان دچار یبوست می‌شوند. کم‌تحرکی، کم‌نوشیدن آب، مصرف داروهای آهن و تغییرات هورمونی همه می‌توانند باعث سفت شدن مدفوع و تشدید بواسیر شوند.
اگر بخواهیم ساده بگوییم، بواسیر بعد از زایمان نتیجه‌ی ترکیب چند عامل است:
- فشار دوران بارداری بر روی رگ‌های مقعد
- زور زدن هنگام زایمان طبیعی
- یبوست بعد از زایمان
- نشستن یا دراز کشیدن طولانی‌مدت پس از زایمان
- کاهش تحرک و کم‌آبی بدن
خبر خوب این است که این نوع بواسیر معمولاً موقتی است و با مراقبت صحیح، در عرض چند هفته بهبود پیدا می‌کند. اما اگر بیرون زدگی زیاد یا درد شدید دارید، بهتر است پزشک آن را بررسی کند تا به مرحله‌ی مزمن نرسد.
روش‌های درمان بیرون زدگی بواسیر بعد از زایمان
بواسیر بعد از زایمان برای خیلی از مادران آزاردهنده است، اما خوشبختانه بیشتر موارد را می‌توان با مراقبت در خانه کنترل کرد. در صورتی که درد یا بیرون‌زدگی زیاد نباشد، معمولاً نیازی به جراحی یا درمان تهاجمی نیست. در این قسمت با چند روش خانگی و علمی که می‌تواند به کاهش علائم کمک کند، آشنا می‌شوید.
درمان های خانگی بواسیر بعد از زایمان
اولین پیشنهادی که برای درمان بیرون زدگی بواسیر میتوانیم به شما بدهیم، پیروی از روش های خانگی است. این روش ها هیچگونه عوارضی ندارند و در حقیقت تغییر زندگی به سبک سالمتری هستند.
۱. نوشیدن آب کافی و رژیم غذایی پرفیبر
نوشیدن حداقل ۸ لیوان آب در روز و مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه مثل سیب، کیوی، خیار، سبزی خوردن و کاهو به نرم شدن مدفوع و کاهش فشار به رگ‌های مقعد کمک می‌کند.
غذاهای فیبردار مثل جو دوسر، نان سبوس‌دار و حبوبات هم از بروز یبوست جلوگیری می‌کنند.
۲. پرهیز از نشستن یا ایستادن طولانی
اگر تازه زایمان کرده‌اید، احتمالاً مدت زیادی در حالت نشسته هستید. سعی کنید هر ساعت چند دقیقه راه بروید یا وضعیت بدنتان را تغییر دهید تا فشار از روی ناحیه مقعد برداشته شود.
۳. استفاده از کمپرس سرد
کمپرس یخ یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین روش‌های کاهش تورم و التهاب بواسیر است.
یک پارچه تمیز را درون پلاستیک قرار دهید، چند تکه یخ روی آن بگذارید و روزی چند بار به مدت ۱۰ دقیقه روی ناحیه بگذارید.
(توجه: یخ را مستقیماً روی پوست قرار ندهید تا دچار تحریک پوستی نشوید.)
۴. حمام نشسته با آب گرم
یکی از روش‌های قدیمی اما مؤثر، حمام نشسته یا سیتز بث است.
کافی است در لگنی از آب گرم (نه داغ) بنشینید تا عضلات مقعد آرام شوند و درد و سوزش کاهش پیدا کند. این کار را روزی ۲ تا ۳ بار و هر بار حدود ۱۵ دقیقه انجام دهید.
۵. رعایت بهداشت ناحیه مقعد
بعد از هر اجابت مزاج، ناحیه را با آب ولرم شست‌وشو دهید و با دستمال نرم یا حوله تمیز خشک کنید. از دستمال‌های معطر یا خشک‌کننده استفاده نکنید، چون ممکن است باعث تحریک پوست شوند.
۶. خواب کافی و کاهش استرس
بدن برای ترمیم بافت‌ها نیاز به استراحت دارد. کم‌خوابی و استرس می‌تواند درد را تشدید کند و روند بهبودی را کند نماید. هر زمان نوزادتان خواب است، شما هم کمی استراحت کنید.
درمان های پزشکی و تخصصی
اگر بیرون زدگی یا درد بواسیر با وجود مراقبت‌های خانگی کاهش پیدا نکرد، پزشک ممکن است گزینه‌های درمانی پیشرفته‌تری را پیشنهاد کند. این روش‌ها با بررسی وضعیت شما انتخاب می‌شوند و باید زیر نظر پزشک متخصص انجام شوند.
- درمان دارویی: شامل استفاده از پمادها و کرم‌های موضعی برای کاهش التهاب و تسکین درد است که حتما باید با تجویز پزشک مصرف شوند.
- درمان لیزری: در این روش، بافت متورم به‌صورت دقیق با لیزر ترمیم می‌شود. این کار بدون بخیه و بستری انجام می‌شود و دوران نقاهت بسیار کوتاهی دارد.
- درمان جراحی در موارد خاص: در بواسیرهای خیلی بزرگ یا مقاوم، ممکن است جراحی لازم شود که معمولاً در بیمارستان انجام می‌شود.
درمان بواسیر با لیزر بهترین انتخاب برای مادران شیرده
بیشتر پزشکان متخصص بیماری‌های نشیمنگاهی، انجام لیزر درمانی بواسیر را برای مادران شیرده بهترین و ایمن‌ترین روش می‌دانند. دلیل این توصیه آن است که در این دوره حساس از زندگی، مادر باید بتواند بدون استرس و درد زیاد، در کنار نوزاد خود باشد و نیاز به بستری یا مراقبت طولانی مدت نداشته باشد.
درمان با لیزر این امکان را فراهم می‌کند که بواسیر در یک جلسه و بدون نیاز به بیهوشی یا بستری، به طور کامل درمان شود. این روش برخلاف جراحی‌های سنتی، بدون بخیه، بدون خونریزی و با درد بسیار کم انجام می‌شود و مادر معمولاً همان روز می‌تواند به خانه بازگردد و به مراقبت از نوزاد خود ادامه دهد.
در مرکز فوق تخصصی هیوا لیزر، درمان بواسیر با لیزر توسط دکتر سعید نجاری فلوشیپ فوق تخصصی جراحی کولورکتال و لیزر به‌صورت دقیق و کاملاً بهداشتی انجام می‌شود. در این مرکز، برای بانوانی که تازه زایمان کرده‌اند یا در دوران شیردهی هستند، شرایط درمانی خاصی در نظر گرفته می‌شود تا روند درمان با کمترین میزان درد، خون ریزی و استرس همراه باشد.
محیط استریل، استفاده از تجهیزات روز دنیا و انجام درمان توسط پزشک فوق تخصص باعث شده تا این روش یکی از مطمئن‌ترین و سریع‌ترین گزینه‌ها برای مادران شیرده باشد که می‌خواهند در کوتاه‌ترین زمان، سلامت خود را بازیابند و با خیال آسوده به مراقبت از نوزادشان بپردازند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر چند روز بعد از زایمان احساس کردید درد، خارش یا بیرون‌زدگی مقعدی دارید، جای نگرانی نیست؛ بواسیر در این دوران موضوعی شایع است و معمولاً با مراقبت خانگی بهتر می‌شود. اما اگر علائم ادامه پیدا کرد یا شدت گرفت، باید حتماً با پزشک مشورت کنید. تأخیر در درمان می‌تواند باعث بزرگ‌تر شدن بواسیر و تبدیل آن به نوع مزمن شود.
به گفته پزشکان، در موارد زیر مراجعه به متخصص ضروری است:
- زمانی که خونریزی هنگام اجابت مزاج دارید یا خون روی دستمال مشاهده می‌کنید.
- وقتی درد یا سوزش شدید باعث می‌شود نتوانید راحت بنشینید یا نوزاد را بغل کنید.
- اگر بواسیر بیرون‌زده و با دست قابل لمس است یا به داخل برنمی‌گردد.
- زمانی که تب، التهاب یا ترشح در ناحیه مشاهده می‌شود (نشانه عفونت).
- اگر بعد از چند هفته مراقبت خانگی، هیچ بهبودی احساس نکردید.
در این شرایط، پزشک با یک معاینه ساده و بدون درد می‌تواند شدت بیماری را مشخص کند و مناسب‌ترین روش درمان را انتخاب کند. به یاد داشته باشید، درمان به‌موقع نه‌تنها باعث تسکین سریع درد می‌شود، بلکه از بازگشت بواسیر در آینده هم جلوگیری می‌کند.
در مواردی که بواسیر پیشرفته باشد، پزشک ممکن است روش‌های نوین مانند لیزر درمانی را پیشنهاد کند؛ روشی که به‌ویژه برای مادران شیرده بسیار ایمن و کم‌عارضه است.
توصیه‌های پایانی برای مادران
بواسیر بعد از زایمان، هرچند دردناک و آزاردهنده است، اما مشکلی موقتی و قابل درمان به شمار می‌آید. بدن شما در دوران بارداری و زایمان تحت فشار زیادی قرار گرفته و طبیعی است که مدتی زمان برای بازگشت به حالت عادی نیاز داشته باشد. با رعایت چند نکته ساده مثل نوشیدن آب زیاد، مصرف فیبر کافی، پرهیز از یبوست و استراحت مناسب، می‌توانید علائم بواسیر را تا حد زیادی کاهش دهید.
اما اگر بیرون زدگی یا درد ادامه پیدا کرد، مراجعه به پزشک را به تعویق نیندازید. درمان زودهنگام از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌کند و باعث می‌شود سریع‌تر بتوانید بدون درد و نگرانی به مراقبت از نوزاد خود بپردازید.
در مرکز فوق تخصصی هیوا لیزر، تحت نظر دکتر سعید نجاری فلوشیپ فوق تخصصی جراحی کولورکتال درمان بواسیر بعد از زایمان با دقت بالا و در محیطی کاملاً بهداشتی انجام می‌شود