بیماری هپاتیت B و چالش‌های بارداری
قراره چی بدونیم؟
- هپاتیت ب چیست؟
- علائم هپاتیت ب چیست؟
- بارداری با وجود بیماری هپاتیت B
- چه زمانی بیماری به جنین منتقل می‌شه؟
- خطرات هپاتیت B در دوره‌ی بارداری
هپاتیت ب چیست؟
هپاتیت B یکی از انواع هپاتیت است که به واسطه ویروس هپاتیت ب یا همان HBV به وجود می‌یادHBV (اچ بی وی) باعث عفونت و التهاب کبد می‌شود. فرد می‌تونه بدون اینکه بدونه به اچ بی وی مبتلا باشه و اون رو به دیگران هم منتقل کنه. این بیماری ممکنه به شکل حاد باشه و بدون درمان خاصی خودبه‌خود خوب بشه، اما نوع مزمن اون ممکن است به سیروز یا سرطان کبد ختم شود.
اچ بی وی یکی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های سلامت جهانی هست. در سال ۲۰۱۵ بیماری‌های کبدی ناشی از اچ بی وی باعث مرگ نزدیک به ۸۸۷۰۰۰ نفر در کل دنیا شد. برخی افراد علائم و نشانه‌ای ندارند. عده‌ای فقط عفونت اولیه دارن که بعدها برطرف می‌شه. در برخی دیگه عفونت مزمن می‌شه و ویروس به مرور زمان بدون ایجاد علائم و نشانه‌ای به کبد حمله می‌کنه و نتیجه‌اش آسیب کبدی برگشت‌ناپذیر خواهد بود.
علائم هپاتیت ب چیست؟
علایم هپاتیت بی می‌توانند خفیف تا شدید باشند و معمولاً حدود ۱ تا ۴ ماه پس از ابتلا به عفونت فرد در بدن ظاهر می‌شوند. برخی افراد ممکنه دو هفته پس از ابتلا هم علائم بیمار رو نشون دهند. گاهی برخی افراد بخصوص کودکان هیچ علائمی از خود نشون نمی‌دهند. نشانه‌ها و علائم هپاتیت ب در زنان و مردان شامل این موارد می‌شود:
- درد شمکی
- کدر شدن رنگ ادرار
- تب
- درد مفاصل
- کاهش اشتها
- حالت تهوع و استفراغ
- ضعف و خستگی
- زرد شدن رنگ پوست و سفیدی چشم‌ها.
بارداری با وجود بیماری هپاتیت B
بارداری در صورت ابتلا به هپاتیت B نیاز به مراقبت ویژه دارد تا از انتقال بیماری به نوزاد جلوگیری شود. همه زنان باردار باید در دوران مراقبت‌های دوران بارداری از نظر هپاتیت B آزمایش شوند. اگر زنی به هپاتیت B مبتلا باشد، نوزادش باید بلافاصله پس از تولد یک نوبت واکسن هپاتیت B و داروی ایمن‌ساز (ایمونوگلوبولین هپاتیت B یا HBIG) دریافت کند تا از ابتلا به بیماری جلوگیری شود. در بعضی موارد ممکن است در دوران بارداری از داروهای ضدویروسی هم برای کاهش خطر انتقال بیماری به نوزاد استفاده شود.
آیا هپاتیت B در بارداری خطرناکه؟
بله، اما فقط در صورتی که درمان و مراقبت نشه. بزرگ‌ترین نگرانی در دوران بارداری اینه که ویروس ممکنه موقع زایمان به نوزاد منتقل بشه. این اتفاق بیشتر در زن‌هایی می‌افته که بار ویروسی بالایی دارن یا در مرحله فعال بیماری هستن. ولی با واکسیناسیون به‌موقع نوزاد و مراقبت‌های خاص، این خطر به‌شدت کاهش پیدا می‌کنه.
چه زمانی بیماری به جنین منتقل می‌شه؟
ویروس معمولاً در طول بارداری از طریق جفت به جنین منتقل نمی‌شه، اما در زمان زایمان، که نوزاد با خون و ترشحات بدن مادر تماس پیدا می‌کنه، احتمال انتقال هست. به همین دلیل واکسن و داروی HBIG که بلافاصله بعد از تولد به نوزاد تزریق می‌شن، خیلی مهم هستن.
خطرات هپاتیت B در دوره‌ی بارداری
ابتلا به هپاتیت B در دوران بارداری می‌تونه خطرات و ریسک‌هایی برای مادر و جنین داشته باشه، اما با مراقبت درست و درمان به‌موقع، خیلی از این خطرات قابل پیشگیری هستن. در ادامه به مهم‌ترین ریسک‌هایی که مبتلایان به این بیماری در دوران بارداری ممکنه باهاش روبه‌رو بشن اشاره می‌کنم:
۱. انتقال ویروس به نوزاد
بزرگ‌ترین و جدی‌ترین خطر، انتقال ویروس از مادر به نوزاده. این انتقال معمولا در زمان زایمان اتفاق می‌افته، نه حین بارداری. اگه نوزاد بلافاصله بعد از تولد واکسن و داروی HBIG نگیره، ممکنه ویروس وارد بدنش بشه و باعث هپاتیت مزمن بشه که ممکنه تا آخر عمر همراهش بمونه.
۲. افزایش احتمال زایمان زودرس
مطالعات نشون دادن که احتمال زایمان زودرس در مادران مبتلا به هپاتیت B کمی بیشتره. این احتمال به‌خصوص زمانی بالا می‌ره که ویروس فعال باشه یا مادر تحت استرس شدید قرار بگیره.
۳. احتمال محدود رشد جنین
در برخی موارد نادر، هپاتیت B می‌تونه باعث کند شدن رشد جنین داخل رحم بشه )بهش می‌گن IUGR یا محدودیت رشد داخل رحمی( این مورد بیشتر در مادرانی دیده شده که عملکرد کبدشون مختل شده یا بار ویروسی خیلی بالاست.
۴. ریسک بالای عوارض کبدی برای مادر
در بارداری، چون سیستم ایمنی بدن کمی ضعیف‌تر می‌شه، بعضی از مادران ممکنه با فعال شدن دوباره ویروس یا وخامت عملکرد کبدی مواجه بشن. به‌خصوص اگه قبلاً دچار التهاب کبد یا آسیب کبدی شده باشن، ممکنه نیاز به بررسی‌های دقیق‌تری در طول بارداری داشته باشن.
۵. افزایش احتمال مسمومیت بارداری (پره‌اکلامپسی)
برخی پژوهش‌ها احتمال افزایش پره‌اکلامپسی (فشار خون بالا همراه با دفع پروتئین در ادرار) رو در مادران مبتلا به هپاتیت B بررسی کردن. البته هنوز نتایج قطعی نیست، ولی این مورد هم جزو ریسک‌های بالقوه‌ست.
۶. خطرات مربوط به داروهای ضدویروسی
اگه پزشک برات داروی ضدویروسی تجویز کنه (مثلاً تنوفوویر)، معمولا داروی بی‌خطریه و روی جنین تأثیر نداره. اما با این حال، مصرف هر دارویی در بارداری باید با بررسی کامل و تحت‌نظر پزشک انجام بشه، چون ممکنه نیاز باشه عملکرد کلیه، کبد و رشد جنین مرتب چک بشه.
۷. نیاز به زایمان در مرکز مجهز
مادرانی که هپاتیت B دارن، بهتره در بیمارستان‌هایی زایمان کنن که امکانات لازم برای تزریق سریع واکسن و HBIG به نوزاد رو دارن. زایمان در مرکز غیرمجهز ممکنه باعث تأخیر در تزریق بشه و این یعنی افزایش احتمال انتقال ویروس.