چرا اهدای خون مهم است؟ | هر آنچه باید درباره اهدای خون بدانید
نکات مهم:
- چرا اهدای خون ضرورت داره؟
- مراکز اهدای خون تهران
- شرایط اهدای خون چیست؟
- کمیاب‌ترین گروه خونی کدام است؟
- چه نکاتی را قبل، حین و بعد از اهدای خون باید رعایت کرد؟
- اهدای خون در چه بازه‌هایی امکان‌پذیر است؟
- اهدای خون چه فوایدی برای اهداکننده دارد؟
مقدمه
شاید تا حالا برای شما هم پیش اومده باشه که یکی از اطرافیانتون برای عمل جراحی، تصادف یا حتی زایمان به خون نیاز داشته باشه. توی این لحظات، تنها چیزی که می‌تونه جون یک انسان رو نجات بده، چند واحد خون اهداییه. اهدای خون نه‌تنها یه کار انسان‌دوستانه‌ست، بلکه یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای کمک به جامعه و حفظ جان دیگرانه. این مقاله قراره به‌صورت کامل به ضرورت اهدای خون، شرایط لازم، گروه‌های خونی کمیاب و نکاتی که باید هنگام اهدای خون رعایت بشه، بپردازه.
چرا اهدای خون ضرورت داره؟
هر چند ثانیه، یک نفر در دنیا به خون نیاز پیدا می‌کنه. اهدای خون نقش حیاتی در نجات جان افرادی داره که:
- دچار تصادفات شدید شدن
- تحت عمل جراحی قرار گرفتن
- در دوران شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی هستن
- بیماری‌های خونی مثل تالاسمی یا هموفیلی دارن
- دچار خون‌ریزی شدید هنگام زایمان یا سقط شدن
خون مصنوعی وجود نداره. یعنی تنها راه تأمین خون موردنیاز بیماران، اهدای داوطلبانه انسان‌هاست. سازمان بهداشت جهانی تأکید می‌کنه که اهدای خون منظم توسط افراد سالم، پایدارترین و ایمن‌ترین روش تأمین خون برای مراکز درمانیه.
مراکز اهدای خون تهران
شماره تماس و آدرس سازمان انتقال خون تهران
- آدرس: تهران، خیابان وصال، بالاتر از طالقانی، پلاک ۹۹
- شماره تماس: ۰۲۱۸۸۹۵۹۰۹۴
ساعات کاری مراکز اهدای خون تهران
ساعات کاری مراکز اهدای خون در تهران متفاوت است. به‌عنوان مثال:
- مرکز اهدای خون وصال: همه‌روزه از ساعت ۸ صبح تا ۱۰ شب
- برخی مراکز: از ۸ صبح تا ۸ شب و در روزهای جمعه از ۹ صبح تا ۷ شب
مراکز اهدای خون شرق تهران
در شرق تهران، ۴ مرکز فعال اهدای خون وجود دارد که خدمات غربالگری و اهدای خون را ارائه می‌دهند.
۱. مرکز جامع اهدای خون شهید غلامرضا کریمی
- ساعات کاری: ۸ صبح تا ۳ بعدازظهر
- آدرس: تهران، مجیدآباد، خیابان قاسمی، خیابان نوروزیان، خیابان نظری
- شماره تماس: ۰۲۱۷۷۳۷۰۳۵۵
۲. مرکز اهدای خون پیروزی
- ساعات کاری: ۸ صبح تا ۷ بعدازظهر
- آدرس: تهران، خیابان پیروزی، کوچه جوانمردان، پلاک ۱۲، طبقه ۲، واحد ۴
- شماره تماس: ۰۲۱۷۷۴۶۵۱۳۷
۳. پایگاه انتقال خون نارمک
- آدرس: تهران، نارمک شمالی، بزرگراه رسالت
- شماره تماس: ۰۲۱۷۷۱۹۱۱۴۴
مراکز اهدای خون جنوب تهران
جنوب تهران به‌عنوان یکی از پرتقاضاترین مناطق برای اهدای خون شناخته می‌شود.
۱. پایگاه انتقال خون رباط کریم
- ساعات کاری: روزهای فرد، ۸ صبح تا ۳ بعدازظهر
- آدرس: رباط کریم، بلوار مصلی، ضلع جنوب غربی میدان معلم
- شماره تماس: ۰۲۱۵۶۲۱۴۰۵۵
۲. پایگاه انتقال خون شهر قدس
- ساعات کاری: روزهای زوج
- آدرس: تهران، شهر قدس، خیابان ۴۵ متری انقلاب، بوستان آزادگان
- شماره تماس: ۰۲۱۴۶۸۰۲۴۴۰
۳. پایگاه انتقال خون حرم حضرت عبدالعظیم
- ساعات کاری: ۸ صبح تا ۱۲ شب
- آدرس: ضلع شرقی حرم حضرت عبدالعظیم
۴. پایگاه انتقال خون ورامین
- ساعات کاری: ۸ صبح تا ۳ بعدازظهر
- آدرس: ورامین، موسی‌آباد، خیابان شهید بهشتی، خیابان آزادگان، خیابان ناصری
- شماره تماس: ۰۲۱۳۶۲۴۵۳۴۴
۵. پایگاه انتقال خون مترو امام خمینی
- آدرس: تهران، میدان امام خمینی، خیابان باب همایون
- شماره تماس: ۰۲۱۳۳۹۹۱۰۱۰
مراکز اهدای خون غرب تهران
۱. پایگاه انتقال خون صادقیه
- ساعات کاری: ۸ صبح تا ۳ بعدازظهر
- آدرس: تهران، بزرگراه اشرفی اصفهانی، نرسیده به فلکه دوم صادقیه
- شماره تماس: ۰۲۱۴۴۰۳۳۱۸۱
۲. پایگاه انتقال خون بیمارستان میلاد
- ساعات کاری: ۸ صبح تا ۳ بعدازظهر
- آدرس: تهران، بزرگراه همت، نرسیده به بزرگراه چمران
- شماره تماس: ۰۲۱۸۸۶۰۱۵۰۱
شرایط اهدای خون چیست؟
برای اینکه سلامت خود فرد اهداکننده و گیرنده خون تأمین بشه، شرایط مشخصی برای اهدای خون وجود داره. طبق اعلام سازمان انتقال خون ایران، فرد باید:
۱. شرایط عمومی:
- سن بین ۱۸ تا ۶۵ سال داشته باشه
- وزن حداقل ۵۰ کیلوگرم باشه
- فشار خون، دمای بدن و نبض نرمال داشته باشه
- حداقل ۸ هفته از آخرین اهدای خونش گذشته باشه
۲. شرایط اختصاصی (در زمان مصاحبه):
- سابقه بیماری‌های عفونی خاص مثل HIV، هپاتیت B و C نداشته باشه
- در چند روز اخیر واکسن خاص یا داروی خاصی دریافت نکرده باشه
- تب، عفونت، دندان‌درد یا سرماخوردگی فعال نداشته باشه
- در دوران شیردهی، بارداری یا قاعدگی نباشه (برای خانم‌ها)
- سابقه سفر به کشورهای خاص (با ریسک بیماری‌هایی مثل مالاریا) نداشته باشه
پیش از اهدای خون، از شما آزمایش فشار، نبض، وزن و هموگلوبین گرفته می‌شه تا اطمینان حاصل بشه که اهدای خون برای شما مشکلی نداره.
کمیاب‌ترین گروه خونی کدام است؟
گروه‌های خونی اصلی شامل A، B، AB و O هستن، و هرکدوم میتونن Rh مثبت یا منفی باشن. در نتیجه، ۸ گروه خونی اصلی داریم.
کمیاب‌ترین گروه خونی:
AB- منفی
این گروه خونی تنها در کمتر از ۱٪ مردم دنیا وجود داره و بیشترین نیاز به ذخیره خونی در مراکز درمانی رو داره. نکته‌ی جالب اینه که افراد دارای گروه خونی AB- فقط از گروه‌های بسیار خاصی میتونن خون دریافت کنن (A-، B-، AB-، O-)، اما پلاسمای خونشون برای همه گروه‌های خونی قابل استفاده‌ست.
رایج‌ترین گروه خونی:
O+ مثبت
حدود ۳۷٪ جمعیت جهان این گروه خونی رو دارن. افراد با گروه خونی O- «اهداکننده عمومی» هستن، یعنی خونشون برای همه گروه‌ها قابل تزریقه.
چه نکاتی را قبل، حین و بعد از اهدای خون باید رعایت کرد؟
قبل از اهدای خون:
- خواب کافی شب قبل داشته باشید (حداقل ۶ ساعت)
- حتماً صبحانه یا میان‌وعده سبک بخورید، ولی پرچرب نباشه
- آب کافی بنوشید تا بدنتون هیدراته باشه
- از مصرف داروهای مسکن، آنتی‌بیوتیک یا آسپرین در ۷۲ ساعت گذشته پرهیز کنید (مگر با مشورت پزشک مرکز انتقال خون)
هنگام اهدای خون:
- حتماً کارت ملی یا مدرک شناسایی معتبر به‌همراه داشته باشید
- به سوالات مشاور صادقانه پاسخ بدید، چون سلامت گیرنده خون به پاسخ‌های شما بستگی داره
- اگر احساس سرگیجه یا حالت تهوع داشتید، فوراً به پرستار اطلاع بدید
- فرآیند خون‌گیری معمولاً ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زمان می‌بره و بدون درد جدی انجام می‌شه
بعد از اهدای خون:
- حداقل ۱۰ دقیقه در محل استراحت بمونید و خوراکی ارائه‌شده رو میل کنید
- در طول روز آب زیاد بنوشید
- تا چند ساعت از ورزش شدید، حمل بار سنگین یا دویدن پرهیز کنید
- محل خون‌گیری رو تا چند ساعت تمیز نگه دارید
- اگر احساس ضعف، سرگیجه، کبودی شدید یا بی‌حالی طولانی داشتید، حتماً با مرکز تماس بگیرید
اهدای خون در چه بازه‌هایی امکان‌پذیر است؟
برای آقایان، اهدای خون هر ۳ ماه یک‌بار (حداکثر ۴ بار در سال) مجاز است.
برای خانم‌ها، اهدای خون هر ۴ ماه یک‌بار (حداکثر ۳ بار در سال) توصیه می‌شود، چون احتمال کم‌خونی در خانم‌ها بیشتر است.
اهدای خون چه فوایدی برای اهداکننده دارد؟
شاید باورتون نشه، ولی اهدای خون فقط به نفع گیرنده نیست. اهداکننده هم از مزایایی برخورداره:
- بررسی رایگان سلامت عمومی (فشار خون، نبض، هموگلوبین و آزمایش خون)
- احساس آرامش و رضایت درونی
- کاهش احتمال بروز بیماری‌های قلبی (در صورت تکرار منظم و سالم بودن فرد)
- تجدید سلول‌های خونی و تحریک مغز استخوان برای ساخت سلول‌های تازه
- و البته: «نجات جان یک انسان» که ارزشش از هر چیزی بیشتره
نتیجه‌گیری
اهدای خون کاری ساده اما حیاتی است. شاید فقط ۱۵ دقیقه از وقت ما رو بگیره، اما می‌تونه زندگی یک انسان رو نجات بده. تو دنیایی که هر روز هزاران نفر به خون نیاز پیدا می‌کنن، حتی یک بار اهدای خون هم می‌تونه تفاوت بزرگی ایجاد کنه. اگر سالم هستید و شرایطش رو دارید، امروز تصمیم بگیرید و برای اهدای خون داوطلب بشید. زمین با انسان‌های مسئول بهتر و ایمن‌تر خواهد بود.