قراره چی بدونیم:
- درمان حالت تهوع شدید در بارداری
- چطور متفورمین ممکنه به کاهش حالت تهوع کمک کنه؟
- عوارض خود درمانی با متفورمین
تأثیر متفورمین بر تهوع شدید در بارداری
تهوع و استفراغ در بارداری، مخصوصاً در سه‌ماهه‌ی اول، یکی از شایع‌ترین و البته آزاردهنده‌ترین مشکلاتی‌ست که خیلی از مادرها تجربه‌اش می‌کنن. بعضی وقت‌ها این حالت‌ها خفیف و قابل تحمله، طوری که با چند تغییر کوچیک توی سبک زندگی یا رژیم غذایی قابل کنترله. اما گاهی اوضاع فرق می‌کنه. تهوع اون‌قدر شدید می‌شه که حتی خوردن یه لقمه نون یا یه جرعه آب هم کار سختی می‌شه. خیلی از مادرها می‌گن حتی بوی غذا، نور زیاد یا حرکت ماشین باعث حالت تهوع شدیدشون می‌شه. اینجور وقت‌ها نه‌تنها کیفیت زندگی مادر افت می‌کنه، بلکه نگرانی از اینکه جنین هم آسیب ببینه، استرس زیادی ایجاد می‌کنه.
متفورمین چیه و چرا تجویز می‌شه؟
متفورمین در اصل یه داروی معروف برای کنترل قند خونه. معمولاً برای بیمارهای دیابتی استفاده می‌شه، اما جالبه بدونید که تو سال‌های اخیر، پزشک‌ها این دارو رو برای موارد دیگه‌ای هم تجویز می‌کنن، مثل:
- دیابت بارداری
- تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
- پیشگیری از بارداری‌های پرخطر در مادران با اضافه وزن
- بهبود تخمک‌گذاری در زنانی که مشکل باروری دارن
بعضی تحقیقات نشون دادن متفورمین ممکنه روی تهوع شدید بارداری هم اثر بذاره
تهوع شدید بارداری یا «هایپرمزیس» یعنی چی؟
اگه تهوع بارداری شما طوری باشه که:
- هیچ غذایی رو نتونید نگه دارید
- وزنتون کم بشه
- دچار کم‌آبی بشید
- حتی لازم باشه بستری بشید
یعنی دچار یه حالت شدید به نام هایپرمزیس گراویداروم شدید. تو این شرایط معمولاً داروهای ضدتهوع یا سرم تجویز می‌شه. اما بعضی تحقیقات نشون دادن که متفورمین هم می‌تونه مثل ویتامین ب 6 نقش کمک‌کننده داشته باشه.
نقش متفورمین در کاهش تهوع بارداری
- متفورمین باعث تنظیم سطح انسولین و قند خون می‌شه، و قند خون پایین یکی از دلایل تهوع در بارداریه.
- این دارو تأثیر مثبتی روی هورمون‌های گوارشی داره و ممکنه حالت تهوع رو کاهش بده.
- مادرهایی که مشکل تخمدان پلی‌کیستیک دارن، با مصرف متفورمین علائم بارداری شدید مثل تهوع و خستگی‌شون کمتر می‌شه.
البته باید تأکید کنیم: این‌ها همه به وضعیت بدن هر فرد بستگی داره و نباید سرخود دارو مصرف بشه.
بعضی خانم‌ها که به خاطر تخمدان پلی‌کیستیک یا دیابت بارداری متفورمین مصرف می‌کردن، می‌گن بعد از چند هفته تهوعشون خیلی کمتر شده. بعضی‌ها هم می‌گن هیچ فرقی نکرده. پس معلومه که اثرش فرد به فرد فرق داره.
متفورمین و کاهش التهاب در بارداری
یکی از نکاتی که کمتر بهش توجه می‌شه، تأثیر متفورمین بر کاهش التهاب‌های داخلی بدنه. بعضی مطالعات نشون دادن که این دارو می‌تونه سطح برخی از فاکتورهای التهابی رو پایین بیاره. حالا چرا این موضوع مهمه؟ چون التهاب زیاد در بارداری ممکنه روی سیستم گوارشی و حتی احساس تهوع اثر بذاره. یعنی در کنار کنترل قند خون، متفورمین ممکنه یه جور نقش آرام‌کننده هم برای بدن ایفا کنه. البته هنوز این موضوع به‌طور قطعی ثابت نشده، اما خیلی از متخصص‌ها دارن روی همین ارتباط تحقیق می‌کنن تا بفهمن آیا این اثر ضدالتهابی می‌تونه بخشی از دلیل کاهش تهوع با مصرف متفورمین باشه یا نه.
مصرف متفورمین در بارداری ضرر داره؟
تا امروز، خیلی از پژوهش‌ها نشون دادن که مصرف متفورمین در دوران بارداری، به‌خصوص توی سه‌ماهه‌ی اول، معمولاً خطری جدی برای جنین نداره. اما چون هنوز تحقیقات کافی در مورد اثرات بلندمدت اون روی رشد کودک انجام نشده، بیشتر پزشک‌ها ترجیح می‌دن فقط در شرایط خاص و با احتیاط از این دارو استفاده کنن.
اگر باردار هستید و دکتر براتون متفورمین نوشته، یعنی شرایطی داشتید که به نظر پزشک، مصرف دارو به نفع شما و جنینه.
کی باید با پزشک مشورت کرد؟
اگه تهوع و استفراغ شما اون‌قدر شدیده که:
- غذا یا آب رو نمی‌تونید نگه دارید
- وزنتون کاهش پیدا کرده
- از شدت تهوع خسته و بی‌حال شدید
حتماً با پزشک صحبت کنید. شاید داروهایی مثل متفورمین، یا روش‌های دیگه بهتون کمک کنن. اما هیچ‌وقت سر خود دارو مصرف نکنید، حتی دارویی مثل متفورمین که اسمش آشناست.
نکات لازم قبل از مصرف متفورمین
حتی اگه متفورمین هم مصرف می‌کنید، بهتره چند نکته‌ی ساده رو رعایت کنید:
- وعده‌های غذایی‌تون رو کوچیک و سبک نگه دارید.
- از خوردن غذاهای چرب یا سنگین پرهیز کنید.
- زنجبیل (توی آب یا به شکل شکلات یا آبنبات) ممکنه کمک‌کننده باشه.
- آب کافی بنوشید ولی جرعه‌جرعه، نه یک‌باره.
نتیجه‌گیری
متفورمین یک داروی پرکاربرده که برای خیلی از خانم‌های باردار با مشکلات خاص تجویز می‌شه. ممکنه در بعضی افراد تهوع بارداری رو کمتر کنه، اما برای همه جواب نمی‌ده. مهم‌ترین نکته اینه که تحت نظر پزشک باشید و هیچ‌وقت بدون نسخه، دارویی مصرف نکنید.
اگه تهوع بارداری اذیت‌تون می‌کنه، بدونید تنها نیستید؛ راه‌هایی برای کنترلش وجود داره، فقط کافیه زودتر اقدام کنید.
منبع
Management of Nausea and Vomiting of Pregnancy