قراره چی بدونیم؟
- تفاوت های بارداری طبیعی و آزمایشگاهی
اول بریم سر اصل ماجرا: بارداری چطوری شکل می‌گیره؟
برای اینکه بارداری اتفاق بیفته، لازمه اسپرم و تخمک به‌موقع و به‌درستی به هم برسن. وقتی این اتفاق به‌صورت طبیعی و داخل بدن زن انجام بشه، می‌گیم بارداری “طبیعی” بوده.
اما وقتی این مسیر طبیعی به دلایلی مثل مشکلات تخمک‌گذاری، تعداد کم اسپرم، یا بسته بودن لوله‌های رحمی سخت می‌شه، علم پزشکی میاد وسط، با تکنیک‌های متفاوتی مثل:
- IUI (لقاح داخل رحمی)
- IVF (لقاح خارج رحمی یا در شرایط آزمایشگاهی)
هر دو روش کمک‌باروری محسوب می‌شن، ولی فرق‌هایی دارن. حالا بیاین دونه‌دونه باهم بررسی‌شون کنیم و ببینیم این روش‌ها چه تفاوت‌هایی با بارداری طبیعی دارن، از قبلِ لقاح، تا دوران بارداری.
تفاوت اول: نحوه‌ی لقاح
بارداری طبیعی:
- تخمک و اسپرم به‌صورت طبیعی و داخل بدن زن، توی لوله‌های فالوپ(لوله رحمی بخشی از دستگاه تولید مثل زنان که تخمک رو از تخمدان به رحم منتقل میکنه) به هم می‌رسن و لقاح انجام می‌شه.
IUI (لقاح داخل رحمی):
- اسپرم همسر (یا اسپرم دهنده) شسته و آماده‌سازی می‌شه، و با یه لوله باریک مستقیماً وارد رحم می‌شه.
- اینطوری اسپرم مسیر رو راحت‌تر طی میکنه و لقاح هم هنوز داخل بدن اتفاق می‌افته.
IVF (لقاح خارج رحمی):
- اول، با دارو تخمک‌گذاری تحریک می‌شه تا چند تا تخمک بالغ بشه.
- بعدش، تخمک‌ها از تخمدان گرفته می‌شن و خارج از بدن با اسپرم ترکیب می‌شن.
- بعد از تشکیل جنین، یکی یا چند تا جنین سالم وارد رحم می‌شن.
تفاوت دوم: مراحل قبل از بارداری
بارداری طبیعی:
بدون دارو، بدون تجهیزات. فقط بدن، زمان‌بندی دقیق.
IUI و IVF:
هم IUI و هم IVF نیاز به نظارت دقیق دارن. تو بیشتر مواقع:
- باید داروی تحریک تخمک‌گذاری مصرف بشه
- سونوگرافی‌های پی‌درپی انجام بشه
- زمان تخمک‌گذاری دقیق محاسبه بشه
توی IVF، مسیر حتی جدی‌تره: تزریق روزانه، بیهوشی خفیف برای برداشت تخمک، آزمایش‌های ژنتیک روی جنین (گاهی اوقات)، و بعدش انتقال.
تفاوت سوم: احتمال دوقلویی
وقتی لقاح به‌صورت طبیعی اتفاق می‌افته، احتمال دوقلویی خیلی کمه (حدود ۱ تا ۲ درصد).
اما توی IUI و مخصوصاً IVF، احتمال دو یا چندقلویی خیلی بالاتر می‌ره. چون:
- گاهی چند تخمک آزاد می‌شن
- یا چند جنین همزمان وارد رحم می‌شن، به امید اینکه یکی‌شون لانه‌گزینی کنه
البته امروزه بیشتر مراکز ترجیح می‌دن فقط یه جنین منتقل کنن، مخصوصاً برای مادرهای زیر ۳۵ سال.
تفاوت چهارم: روند دوران بارداری
اینجا جالبه بدونی که بعد از شکل‌گیری موفق جنین و لانه‌گزینی، بارداری‌های IVF، IUI و طبیعی تقریباً شبیه هم می‌شن، ولی چند نکته‌ی مهم هست:
در IVF/IUI:
- توی سه‌ماهه‌ی اول، معمولاً حمایت هورمونی با پروژسترون لازمه
- مراقبت‌ها دقیق‌تره؛ سونوگرافی‌های بیشتری انجام می‌دن
- مادرها حساس‌تر، نگران‌تر، و از نظر روحی کمی تحت فشارترن (چون خیلی برای این بارداری تلاش شده)
در بارداری طبیعی:
- هورمون‌ها به‌طور طبیعی تولید می‌شن
- بررسی‌ها معمولاً با فاصله بیشتر و به‌صورت روتین انجام می‌شن
- از نظر احساسی، معمولاً اضطراب کمتری تجربه می‌شه، به‌خصوص اگه بارداری بدون سابقه‌ی ناباروری بوده باشه
تفاوت پنجم: احتمال سقط یا بارداری ناموفق
در بارداری‌های طبیعی، احتمال سقط جنین بین ۱۰ تا ۱۵ درصده.
در IVF، احتمال سقط کمی بالاتره، مخصوصاً در سنین بالا یا وقتی جنین‌های با کیفیت پایین‌تر منتقل می‌شن.
ولی توجه کن! خیلی از بارداری‌های IVF کاملاً موفق و بی‌دردسر پیش می‌رن. علم پزشکی مدام در حال بهتر شدنه.
تفاوت آخر: بار احساسی و روانی
اینجا شاید مهم‌ترین فرق بین بارداری طبیعی و روش‌های کمک‌باروری مشخص بشه:
- مادرهای IVF/IUI معمولاً استرس بیشتری تجربه می‌کنن.
چون مسیر پرچالشی رو گذروندن، پر از انتظار، هزینه، جواب آزمایش، امید و ناامیدی…
- حتی بعد از مثبت شدن تست بارداری، هنوز یه نگرانی همیشگی همراهشونه: «آیا این بار موفق می‌شیم؟»
در حالی که بارداری طبیعی معمولاً این بار روانی شدید رو نداره (مخصوصاً اگر بدون سابقه‌ی ناباروری باشه).
پس اگه کسی رو می‌شناسی که از روش‌های کمک‌باروری باردار شده، درکش کن، حمایتش کن، و بدون که بارداری اون شاید با کمی اضطراب بیشتر همراهه.
نتیجه‌ی نهایی:
|
مورد |
بارداری طبیعی |
IUI |
IVF |
|
لقاح کجا انجام می‌شه؟ |
داخل بدن |
داخل بدن (با کمک) |
خارج از بدن |
|
دارو و پیگیری پزشکی؟ |
نداره |
داره |
داره، بیشتر |
|
احتمال چندقلویی |
خیلی کم |
متوسط |
بیشتر |
|
بارداری پر استرس‌تر؟ |
معمولاً نه |
گاهی بله |
اغلب بله |
|
احتمال موفقیت در هر سیکل |
حدود ۲۰-۲۵٪ |
حدود ۱۰-۱۵٪ |
بین ۳۰-۵۰٪ بسته به سن |