قراره چی بدونیم؟
- چرا بعضی روزها سردرد شدید میشه؟
- هورمون ها چه تاثیری بر سردرد دارن؟
- بهترین درمان سردرد میگرنی
تاثیر تغییرات هورمونی بر شدت میگرن
اگر شما هم جزو اون دسته از خانم‌هایی هستید که قبل یا حین قاعدگی با سردردهای شدید و آزاردهنده مواجه می‌شید، بدونید که تنها نیستید. خیلی از خانم‌ها این تجربه رو دارن و دلیلش هم چیزی نیست جز «تغییرات هورمونی» که به شدت روی میگرن تأثیر می‌ذاره..
میگرن چیه و چرا برای خیلی از زن‌ها دردسر میشه؟
میگرن یه نوع سردرد خاصه که معمولاً یه طرف سر رو درگیر می‌کنه و ممکنه با تهوع، حساسیت به نور و صدا، تاری دید یا حتی حالت بی‌قراری همراه باشه. خانم‌ها بیشتر از آقایون درگیرش می‌شن، اونم نه فقط به‌خاطر بدن حساس‌تر، بلکه به خاطر نوسانات هورمونی.
به طور کلی، تغییرات هورمونی به‌خصوص در دوران قاعدگی، بارداری و یائسگی می‌تونه نقش بزرگی در تحریک یا حتی تشدید میگرن داشته باشه.
نقش هورمون استروژن بر سردرد در خانم ها
استروژن یکی از هورمون‌های اصلی زنونه‌ست که تو چرخه قاعدگی نقش مهمی داره. وقتی سطح این هورمون تو بدن کم و زیاد میشه (مثلاً قبل از شروع پریود)، می‌تونه روی مغز و رگ‌های خونی اثر بذاره و در نتیجه باعث شروع سردردهای میگرنی بشه.
برای همینم هست که خیلی از خانم‌ها درست یکی دو روز قبل از پریود دچار میگرن می‌شن. به این نوع سردردها «میگرن قاعدگی» گفته میشه.
چه زمانی خطر ابتلا به سردرد میگرنی بالاتره؟
۱. قبل و حین قاعدگی
یکی از زمان‌هایی که احتمال میگرن بیشتره، چند روز قبل از پریوده. چون تو این مدت، سطح استروژن خیلی سریع کاهش پیدا می‌کنه. این افت ناگهانی باعث میشه بدن واکنش نشون بده و سردردها شروع بشن. بعضی خانم‌ها حتی تو روزهای اول قاعدگی هم این میگرن رو تجربه می‌کنن.
۲. دوران بارداری
خیلی جالبه که بدونید خیلی از زن‌هایی که میگرن دارن، تو دوران بارداری مخصوصاً از ماه چهارم به بعد، سردردشون کمتر میشه یا کلاً قطع میشه. چون تو این مدت، سطح هورمون‌ها (مثل استروژن و پروژسترون) بالا می‌مونه و بدن وارد یه حالت ثبات میشه.
۳. بعد از زایمان
اما بعد از زایمان، دوباره سطح هورمون‌ها به شدت میاد پایین و همون افت سریع دوباره باعث شروع میگرن میشه. به‌خصوص اگه خانمی شیرده نباشه، بدن زودتر به حالت چرخه قاعدگی برمی‌گرده و احتمال شروع سردردهای هورمونی ربیشتر میشه.
۴. دوران یائسگی
دوران یائسگی یا همون «منوپوز»، برای بعضی خانم‌ها یه جور نجات از میگرنه. چون بعد از یائسگی دیگه خبری از نوسانات شدید هورمونی نیست. ولی در عوض، تو سال‌های قبل از یائسگی که بدن داره خودشو برای این مرحله آماده می‌کنه (بهش می‌گن پیش‌یائسگی یا پری‌منوپوز)، سطح هورمون‌ها نوسان زیادی داره و ممکنه سردردها بدتر هم بشن.
آیا قرص‌های ضدبارداری می‌تونن باعث میگرن بشن؟
بله. بعضی از قرص‌های ضدبارداری که ترکیبی از استروژن و پروژسترون هستن، می‌تونن باعث میگرن بشن، به‌خصوص تو هفته‌ای که قرص‌های بدون هورمون (پلاسبو) مصرف می‌شن. چون تو اون هفته سطح استروژن بدن میاد پایین.
البته همه به یه شکل واکنش نشون نمی‌دن. بعضی خانم‌ها با مصرف این قرص‌ها سردردشون کمتر میشه چون بدن وارد یه ریتم مشخص میشه، ولی بعضی‌ها بدتر می‌شن.
چطور میشه با میگرن هورمونی کنار اومد؟
۱. تقویم پریود و سردرد داشته باش
اگه بتونی یه دفترچه یا اپ مخصوص استفاده کنی که توش روزهای پریود و سردرد رو یادداشت کنی، می‌تونی الگوی سردردهات رو بفهمی. اینجوری خیلی راحت‌تر می‌تونی پیش‌بینی کنی کِی ممکنه سردردت شروع بشه.
۲. داروهای پیشگیرانه مصرف کن
اگه دکتر تشخیص بده که میگرن‌هات هورمونی هستن، ممکنه بهت داروهایی مثل تریپتان یا مسکن‌های ضدالتهاب (مثل ناپروکسن) بده که دو سه روز قبل از شروع پریود شروع کنی بخوری تا جلوی میگرن رو بگیره.
۳. خواب و تغذیه‌ت رو منظم کن
بی‌خوابی، پرخوری یا گرسنگی زیاد، کم‌آبی بدن، استرس زیاد یا حتی نور زیاد می‌تونه مسبب میگرن باشه. پس سعی کن سبک زندگی‌ت آروم و منظم باشه.
۴. درباره داروهای هورمونی با پزشک مشورت کن
اگه قرص ضدبارداری یا داروهای هورمونی دیگه استفاده می‌کنی و سردرد داری، حتماً با پزشکت صحبت کن. شاید نوع دارو یا مقدارش نیاز به تغییر داشته باشه.
نتیجه گیری
میگرن فقط یه سردرد ساده نیست. مخصوصاً وقتی با تغییرات هورمونی ترکیب میشه، ممکنه زندگی روزمره‌مون رو حسابی مختل کنه. اما اگه الگوهاش رو بشناسیم و با مشورت پزشک راهکارهای مناسب رو پیدا کنیم، می‌تونیم خیلی بهتر باهاش کنار بیایم.
منابع
- Mayo Clinic. (2023). Hormonal headaches. Retrieved from: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/migraine-headache/in-depth/migraine-and-hormones/art-20046099
- NCBI – PubMed Central. (2022). Menstrual migraine: what we know and what’s new. Retrieved from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9025552/