قراره چی بدونیم
- لکه بینی چیه؟
- دلایل لکه بینی؟
- دلایل خونریزی در بارداری؟
- با چه علائمی باید به پزشک مراجعه کرد؟
بارداری یه سفر خیلی خاصه؛ پر از هیجان، امید و البته استرس!
خیلی از خانم‌ها تو این دوران کوچک‌ترین تغییری تو بدنشون رو سریع حس می‌کنن و نگران می‌شن، مخصوصا وقتی پای خون وسط باشه. دیدن هر نوع خون تو بارداری، چه کم چه زیاد، استرس بزرگی ایجاد می‌کنه. اما چیزی که خیلی مهمه بدونیم اینه که همه خون‌ریزی‌ها تو بارداری یه معنی ندارن. فرق بزرگی بین لکه‌بینی (Spotting) و خونریزی (Bleeding) هست.
شناخت این فرق و دونستن دلایل هر کدوم کمک می‌کنه کمتر نگران بشیم و در مواقع لازم سریع‌تر به پزشک مراجعه کنیم. چون گاهی لکه‌بینی بی‌خطره، اما گاهی می‌تونه نشونه یه مشکل جدی باشه که نباید نادیده گرفته بشه.
لکه‌بینی دقیقا چیه؟
لکه‌بینی یعنی مقدار خیلی کمی خون که تو بارداری دیده می‌شه. این خون معمولاً انقدر کمه که فقط چند قطره‌ست و باعث نمی‌شه نوار بهداشتی لازم باشه. گاهی فقط وقتی خانم‌ها خودشونو خشک می‌کنن، روی دستمال کاغذی دیده می‌شه. رنگش ممکنه صورتی، قهوه‌ای یا قرمز خیلی کم‌رنگ باشه.
اما خونریزی یعنی حجم خون بیشتره. شبیه پریود یا حتی بیشتر. ممکنه لباس زیر کاملاً خیس بشه یا نیاز باشه که نوار بهداشتی عوض شه. خون معمولا قرمز روشنه و تازه به نظر میاد.
دلایل معمول لکه‌بینی که معمولا بی‌خطره:
لانه‌گزینی جنین (Implantation bleeding): یکی از رایج‌ترین دلایل لکه‌بینی تو اوایل بارداریه. وقتی جنین تازه می‌خواد تو دیواره رحم جا خوش کنه، ممکنه چند رگ خونی پاره بشه و باعث لکه‌بینی بشه. این اتفاق معمولا حدود روز ۱۰ تا ۱۴ بعد از لقاح میفته. خونش کم و قهوه‌ای یا صورتیه.
تغییرات دهانه رحم: توی بارداری هورمون‌ها باعث می‌شن دهانه رحم نرم‌تر و پرخون‌تر بشه. پس حتی یه معاینه ساده یا رابطه جنسی می‌تونه باعث لکه‌بینی بشه. این نوع لکه‌بینی معمولا زود تموم می‌شه و خطرناک نیست.
عفونت‌ها: گاهی عفونت‌های ساده مثل عفونت واژینال یا دهانه رحم هم می‌تونن باعث کمی لکه‌بینی بشن، هرچند معمولا با ترشحات غیرعادی یا خارش و سوزش همراهه.
بیماری‌ها و خطراتی که ممکنه لکه‌بینی نشونه‌شون باشه:
۱. بارداری خارج‌رحمی (Ectopic pregnancy): وقتی جنین به‌جای رحم، تو لوله‌های فالوپ یا جای دیگه لانه‌گزینی می‌کنه. این وضعیته خیلی خطرناکه چون می‌تونه باعث پارگی لوله و خونریزی داخلی بشه. لکه‌بینی تو این حالت معمولا تیره یا قهوه‌ایه و با درد شدید یک‌طرفه تو شکم، سرگیجه یا ضعف همراهه. این وضعیت یه اورژانسه و باید سریع به بیمارستان مراجعه بشه.
۲. سقط جنین (Miscarriage): لکه‌بینی یا خونریزی می‌تونه اولین نشونه سقط باشه. خون ممکنه کم شروع بشه اما بعد شدیدتر شه و با درد و گرفتگی شدید شکم همراه باشه. البته گاهی هم لکه‌بینی اتفاق میفته اما بارداری ادامه پیدا می‌کنه. پس هر خونریزی باید بررسی شه.
۳. هماتوم ساب‌کوریونیک (Subchorionic hematoma): یعنی یه جمع شدن خون بین جفت و دیواره رحم. این وضعیه که می‌تونه باعث لکه‌بینی یا خونریزی بشه. گاهی بی‌خطره و خودبهخود جذب می‌شه اما گاهی هم می‌تونه خطر زایمان زودرس یا سقط رو بالا ببره.
۴. مشکلات جفت (Placental problems): مثل جفت سرراهی (Placenta previa) که جفت راه دهانه رحم رو می‌گیره و باعث لکه‌بینی یا خونریزی می‌شه، به‌خصوص تو سه ماهه دوم یا سوم. خون معمولا بدون درد دیده می‌شه. یا جداشدگی جفت (Placental abruption) که جفت از دیواره رحم جدا می‌شه و خونریزی زیادی ایجاد می‌کنه و همراه با درد شدیده.
۵. سرطان دهانه رحم: اگرچه نادره، اما لکه‌بینی در بارداری می‌تونه گاهی به دلیل سرطان دهانه رحم باشه. به همین دلیله که معاینات منظم و پاپ‌اسمیر خیلی مهمه.
دلایل خونریزی در بارداری که مهم‌تره
حالا بریم سراغ خونریزی که گاهی عادیه اما خیلی وقت‌ها نیاز به بررسی جدی داره:
سقط جنین (Miscarriage): یکی از شایع‌ترین دلایل خونریزی تو سه ماهه اول بارداریه. اول ممکنه با لکه‌بینی شروع شه ولی کم‌کم حجم خون بیشتر می‌شه، دردهای شبیه پریود یا شدیدتر، کمر درد و حتی خروج لخته یا بافت دیده می‌شه. البته بعضی خانم‌ها خونریزی دارن ولی بارداری ادامه پیدا می‌کنه. پس هر خونریزی باید بررسی شه.
بارداری خارج‌رحمی (Ectopic pregnancy): یعنی جنین خارج از رحم رشد می‌کنه (مثلاً تو لوله‌های فالوپ). خونریزی معمولا قهوه‌ای تیره‌ست یا شبیه قهوه‌ای آبکیه و با درد شدید یک‌طرفه در پایین شکم، سرگیجه یا ضعف همراهه. این وضعیت خیلی خطرناکه و یه اورژانس پزشکیه چون می‌تونه باعث پارگی لوله و خونریزی داخلی بشه.
هماتوم ساب‌کوریونیک (Subchorionic hematoma): یعنی جمع شدن خون بین جفت و دیواره رحم. ممکنه باعث خونریزی کم یا زیاد بشه. گاهی بی‌خطره و خودبهخود جذب می‌شه ولی گاهی هم خطر زایمان زودرس یا سقط رو بالا می‌بره.
مشکلات جفت (Placental problems): مثل جفت سرراهی (Placenta previa) که جفت راه دهانه رحم رو می‌گیره. این وضعیت معمولا تو سه ماهه دوم یا سوم دیده می‌شه. خون قرمز روشنه و بدون درد اتفاق میفته. یا جداشدگی جفت (Placental abruption) که جفت از دیواره رحم جدا می‌شه. خونریزی معمولا با درد شدید شکم و شکم سفت همراهه. این وضعیت خیلی خطرناکه و نیاز به درمان فوری داره.
زایمان زودرس (Preterm labor): اگه تو سه ماهه دوم یا سوم خونریزی داشته باشی مخصوصا همراه با درد یا انقباض شکم، ممکنه نشونه زایمان زودرس باشه.
پولیپ دهانه رحم یا سرطان دهانه رحم: گرچه خیلی نادره، اما گاهی پولیپ‌ها (رشد خوش‌خیم تو دهانه رحم) یا حتی سرطان دهانه رحم باعث خونریزی تو بارداری می‌شن، مخصوصا بعد از رابطه جنسی.
چه وقتی باید سریع به پزشک بری؟
هر نوع خونریزی تو بارداری رو نباید نادیده گرفت، مخصوصا اگه این علائم رو هم داری:
- خونریزی زیاد مثل پریود یا بیشتر
- درد شدید یا گرفتگی شکم
- خروج لخته یا بافت
- سرگیجه، ضعف، غش
- درد شانه (ممکنه نشونه خونریزی داخلی باشه)
- تب یا لرز
- کاهش حرکات جنین (تو ماه‌های بالا)
نتیجه‌گیری
در نهایت، باید بدونیم که لکه‌بینی همیشه خطرناک نیست و خیلی وقت‌ها بی‌خطره. اما چون ممکنه بعضی وقت‌ها پشتش مشکلات مهم و جدی باشه، نباید دست‌کم گرفته بشه. خونریزی به‌خصوص اگه شدید باشه یا با علائم دیگه همراه باشه، حتما نیاز به بررسی پزشکی داره.
اگه تو بارداری هر نوع خونریزی داشتی، به‌ویژه اگه با درد یا علائم دیگه همراهه، حتما با پزشکت تماس بگیر. چون تو بارداری هر چقدر زودتر مشکل شناسایی شه، هم سلامت مامان حفظ می‌شه و هم سلامت کوچولویی که تو راهه.
هیچ‌وقت خجالت نکش یا فکر نکن زیادی نگران شدی. حقته که مطمئن باشی همه‌چیز خوبه. چون وقتی پای بارداری وسطه، احتیاط همیشه بهتر از پشیمونیه!