قراره چی بدونیم؟
- بیماری‌های شایع نوزادان
- نشونه ها و درمان این بیماری ها
- زمان مراجعه به پزشک
- بیماری‌های شایع نوزادان
راهنمای کامل برای والدین تازه‌کار
دوران نوزادی یکی از حساس‌ترین دوره‌های زندگی انسانه. بدن نوزاد هنوز در حال سازگاری با دنیای بیرون از رحمه و همین باعث میشه نسبت به بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر باشه. اگرچه بیشتر مشکلات نوزادان طبیعی و بی‌خطر هست، اما آشنایی با اونها میتونه اضطراب والدین رو کاهش بده و باعث تشخیص زودهنگام موارد جدی‌تر بشه.
۱. زردی نوزادی (یرقان)
زردی (یرقان) به رنگ زرد پوست و سفیدی چشم نوزاد گفته میشه و شایع‌ترین مشکل پزشکی در روزهای اول زندگیه. زردی در نوزادان، معمولاً به این دلیل رخ میده که کبد نوزاد به اندازه کافی رشد نکرده تا بیلی‌روبین (یک رنگدانه‌ی زرد که در خون و مدفوع همه وجود داره) جریان خون رو دفع کنه.
نشونه‌ها:
- زرد شدن پوست، ابتدا در صورت و بعد در تنه و اندام‌ها
- شروع از روز دوم یا سوم تولد
چه زمانی خطرناکه؟
- اگه زردی زودتر از ۲۴ ساعت مشخص بشه
- اگه زردی شدید باشه یا بیشتر از دو هفته ادامه پیدا بکنه
- اگه با بی‌حالی، کاهش شیر خوردن یا تب همراه باشه
درمان:
در اغلب موارد نیاز به درمان نیست و با تغذیه مناسب رفع میشه. اگر سطح بیلی‌روبین بالا باشه، نوردرمانی (فوتوتراپی) انجام میشه.
۲. رفلاکس معده (برگشت شیر)
در نوزادان، عضله‌ی بین مری و معده هنوز به طور کامل رشد نکرده، بنابراین شیر ممکنه به راحتی به عقب برگرده.
نشونه‌ها:
- بالا آوردن شیر بعد از تغذیه
- آروغ زدن یا سکسکه مکرر
- گاهی بی‌قراری بعد از شیر خوردن
نگرانی‌ها:
اگر رفلاکس با کاهش وزن، خفگی، یا توقف تنفس همراه باشه، نیاز به بررسی هست.
مدیریت:
- شیر دادن در حالت نیمه‌نشسته
- پرهیز از تکون دادن نوزاد بلافاصله بعد از تغذیه
- نگه داشتن نوزاد به صورت عمودی تا ۳۰ دقیقه بعد از شیر خوردن
۳. کولیک (قولنج نوزادی)
کولیک به گریه‌های طولانی، ناگهانی و تکرارشونده‌ی نوزاد گفته می‌شوه که دلیل مشخصی نداره. معمولاً در عصرها و بدون علت ظاهری رخ میده.
نشونه ها:
- شروع معمولاً از هفته سوم زندگی
- گریه‌های بیشتر از سه ساعت در روز، سه روز در هفته، برای بیشتر از سه هفته
- نوزاد ممکنه پاهاش رو جمع کنه یا صورتش قرمز بشه
درمان و مراقبت:
- آروغ‌گیری درست و مکرر
- ماساژ شکم
- آروم کرن نوزاد با حرکت ملایم یا صداهای یکنواخت
- در بعضی موارد قطره‌های ضد نفخ با تجویز پزشک استفاده میشه
۴. جوش‌های پوستی
پوست نوزاد به دلیل لطافت و تطابق نداشتن با محیط، مستعد انواع راش‌ها و جوش‌های کوچکه.
شایع‌ترین‌ها:
- آکنه نوزادی (جوش‌های سفید یا قرمز روی صورت، که معمولاً در هفته‌های اول ظاهر میشن)
- میلیا (برجستگی‌های سفید کوچک روی بینی و گونه‌ها)
- درماتیت پوشک (قرمزی و التهاب در ناحیه پوشک)
- اگزما (قسمت هایی از پوست که خشک، پوسته‌پوسته، خارش‌دار و قرمز یا بنفش‌رنگ هستن)
مراقبت:
- استفاده از شوینده‌های ملایم بدون عطر
- خشک نگه داشتن ناحیه پوشک
- تعویض مرتب پوشک
- استفاده از کرم‌های محافظ پوستی در صورت نیاز
۵. سرماخوردگی و گرفتگی بینی
نوزادان در ماه‌های اول ممکنه چند بار دچار علائم سرماخوردگی بشن چون سیستم ایمنی اونها هنوز کامل نشده.
علائم:
- عطسه و آبریزش بینی
- سرفه‌ی خفیف
- گرفتگی صدا
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
- اگه تب (بالای ۳۸ درجه در نوزاد کمتر از ۳ ماه) باشه
- اختلال در تنفس یا خواب
- کم‌اشتهایی و کاهش هوشیاری
مراقبت توی خونه:
- استفاده از قطره یا اسپری سالین برای بینی
- بالا نگه داشتن سر نوزاد هنگام خواب
- استفاده از بخور سرد توی اتاق
۶. عفونت‌های نوزادی
عفونت در تمام سنین انتقال پیدا میکنه، ولی در نوزادان،به ویژه نوزادان نارس، نگران‌کننده تره چون سیستم ایمنی قوی و کاملی ندارن و بیشتر مستعد ابتلا به عفونت هستن.
نشونه‌های هشدار:
- تب بالا یا کاهش دمای بدن
- بی‌حالی شدید
- تغییر رنگ پوست به آبی یا خاکستری
- تنفس سریع یا سخت
در این موارد، مراجعه فوری به پزشک ضروریه . درمان ممکنه نیاز به بستری و آنتی‌بیوتیک داشته باشه.
۷. یبوست یا حرکات نامنظم روده
نوزادانی که با شیر خشک تغذیه میشن ممکنه حرکات روده‌ای کمتری داشته باشن.
طبیعی:
- در نوزاد شیر مادرخوار، حتی یک بار دفع در چند روز ممکنه طبیعی باشه.
- زور زدن بدون مدفوع سفت، طبیعیه (به‌ویژه در هفته‌های اول)
غیرطبیعی:
- مدفوع سفت، خشک، و همراه با خون
- بی‌قراری زیاد هنگام دفع
در این موارد، باید با پزشک مشورت بشه.
سخن پایانی
نوزادان موجوداتی شگفت‌انگیز و البته آسیب‌پذیر هستن. والدین با شناخت دقیق از بیماری‌های رایج نوزادی می‌تونن بین وضعیت‌های طبیعی و نیازمند درمان تفاوت قائل بشن و اقدامات لازم رو انجام بدن. مهم‌ترین اصل اینه:
اگر در مورد وضعیت نوزاد شک دارید، از مشورت با پزشک کودک دریغ نکنید.
منابع
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/infant-jaundice/symptoms-causes/syc-20373865
https://www.mountsinai.org/health-library/symptoms/rash-child-under-2-years
https://www.nhs.uk/start-for-life/baby/feeding-your-baby/breastfeeding/breastfeeding-challenges/constipation/