قراره چی بدونیم:

• پرورش گیاهان چه تاثیری بر سلامت روان داره؟
• نقش ارتباط با طبیعت در کاهش استرس
• پرورش گل و گیاه چطور روان رو درمان می‌کنه
• پرورش گل و گیاه بر سلامت جسمی

تاثیر پرورش گل و گیاه بر سلامت روان

تا حالا شده بعد از یک روز پر از استرس و شلوغی، یک گلدان کوچک رو دردست بگیری و آروم برگ‌هاشو تمیز کنی؟ یا در یک باغچه کوچک چند بذر بکاری و شاهد رشدشون باشی؟ شاید ساده به نظر برسه، اما دقیقا همین کارهای کوچک می‌تونن تاثیر فوق‌العاده‌ای روی سلامت روان ما داشته باشن. در این مقاله می‌خواهیم دقیق‌تر ببینیم که از نگاه علم، چطور پرورش گل و گیاه می‌تونه حال‌مون رو خوب کنه.

ارتباط مستقیم با طبیعت؛ داروی ضد استرس در دنیای مدرن

زندگی شهری و دنیای دیجیتال امروز باعث شده بیشتر از هر زمانی از طبیعت فاصله بگیریم. ولی وقتی پای باغبانی وسط میاد، این فاصله کم میشه و ما دوباره به طبیعت وصل می‌شیم. لمس خاک، دیدن رنگ سبز برگ‌ها، شنیدن صدای آب و حتی بوی گل‌ها کمک می‌کنه مغز ما آرامش پیدا کرده و برای چند لحظه از شلوغی و اضطراب فاصله بگیریم.

باغبانی می‌تونه یکی از ساده‌ترین و موثرترین فعالیت‌هایی باشه که استرس روزمره رو کاهش می‌ده و به سلامت روان کمک می‌کنه. وقتی دستمون رو درخاک می‌بریم، بدن به طور طبیعی شروع به تولید هورمون‌های شادی می‌کنه. حتی باکتری‌های موجود در خاک هم نقش جالبی در ترشح سروتونین دارن؛ همون هورمونی که احساس خوب و خوشحالی رو تقویت می‌کنه.

گل‌ها فقط زیبا نیستن، درمانگر هم هستن!

شاید وقتی به گل‌ها نگاه می‌کنیم اولین چیزی که در ذهن‌مون میاد زیبایی‌شونه؛ اما کنار این زیبایی، کلی خاصیت درمانی نهفته‌ست. طبق مقاله‌ای که Bloom College منتشر کرده، گل‌ها در بهبود خلق‌وخو تاثیر چشمگیری دارن. رنگ‌های شاد، عطرهای ملایم و لطافت طبیعی گل‌ها باعث ترشح دوپامین و کاهش احساس اضطراب می‌شن.

جالبه بدونید که حتی نگاه کردن به گل‌ها هم می‌تونه باعث بهبود وضعیت روحی بشه. به همین خاطر هست که در خیلی از مراکز درمانی و بیمارستان‌ها از گل‌ها و گیاهان برای کمک به بهبود بیماران استفاده می‌شه. این موضوع که بهش باغ‌درمانی می‌گن (Horticultural Therapy) امروزه به عنوان یکی از روش‌های علمی برای درمان مشکلات روحی و روانی مثل افسردگی، اضطراب و حتی PTSD شناخته می‌شه.

تاثیرات پرورش گل و گیاه بر سلامت روان

• تمرین ذهن‌آگاهی و زندگی در لحظه

ذهن‌آگاهی یا همون mindfulness این روزها خیلی سر زبون‌هاست. باغبانی دقیقا یکی از طبیعی‌ترین و لذت‌بخش‌ترین شکل‌های ذهن‌آگاهی هست. وقتی به برگ‌های گل دست می‌زنیم، خاک رو لمس می‌کنیم یا به آرومی به گیاه آب می‌دیم، همه تمرکز ما روی همین لحظه‌ست. این کار باعث میشه مغز از درگیری‌های فکری و نگرانی‌های آینده یا گذشته فاصله بگیره و یک‌جور استراحت روانی رو تجربه کنه.

گل‌ها نه‌تنها زیبایی بصری دارن، بلکه می‌تونن آرامش روانی و احساس کنترل روی زندگی رو هم برای فرد به همراه داشته‌باشن.

• افزایش اعتماد به نفس

دیدن رشد گیاهانی که خودمون کاشتیم حس فوق‌العاده‌ای داره. این موفقیت‌های کوچک باعث می‌شه حس کارآمدی و اعتمادبه‌نفس در ما بالا بره. هر جوانه، هر برگ تازه و هر گلی که باز میشه، یک نشانه از نتیجه زحمات ماست و همین بهترین انگیزه برای ادامه کار می‌شه.

به گفته متخصصان سلامت روان در سازمان Perennialبسیاری از افرادی که دچار اضطراب، افسردگی یا فرسودگی شغلی هستن، بعد از شروع باغبانی به مرور حس امید و هدفمندی پیدا می‌کنن. چون فرآیند رشد گیاه بهشون نشون میده که تغییرات مثبت همیشه ممکنه؛ حتی اگر زمان‌بر باشه.

• حس تعلق و ایجاد روابط اجتماعی

باغبانی می‌تونه یک فعالیت کاملا فردی باشه اما جالبه که خیلی وقت‌ها جنبه اجتماعی هم پیدا می‌کنه. مثلا در باغ‌های اجتماعی (Community Gardens)مردم در کنار هم باغچه‌هاشون رو می‌کارن و از اون‌ها مراقبت می‌کنن. همین فعالیت‌های گروهی باعث شکل‌گیری روابط دوستانه و کاهش حس تنهایی میشه که یکی از مهم‌ترین عوامل آسیب به سلامت روان هست.

فعالیت‌های جمعی در باغبانی، میزان رضایت از زندگی و کیفیت روابط اجتماعی افراد رو به طور محسوسی افزایش می‌ده.

باغ‌درمانی حتی در مراکز درمانی دنیا

در بعضی بیمارستان‌ها و مراکز بازتوانی دنیا، بخشی از فضای درمان به باغ‌های سبز اختصاص داده‌شده تا بیماران بتونن ضمن طی کردن روند درمان‌شون، زمانی رو هم در طبیعت سپری کنن. تحقیقات نشون داده حتی ۱۵ دقیقه قدم زدن در این باغ‌ها باعث کاهش فشار خون، بهبود کیفیت خواب و کاهش اضطراب بیماران می‌شه.

این ایده به مرور در بسیاری از کلینیک‌های روان‌درمانی و مراکز مراقبت از سالمندان هم جا افتاد. باغبانی کمک می‌کنه بیماران افسرده، سالخورده و افرادی که درگیر بیماری‌های مزمن هستن، حس شادی و امید دوباره پیدا کنن.

نتیجه‌گیری

در دنیایی که پر از اضطراب و مشغله‌ست، شاید ساده‌ترین راه برای آرامش، دقیقا همون چیزیه که جلوی چشم‌مونه؛ یک گلدان کوچک روی میز کار، باغچه کوچک در حیاط یا حتی چند گلدان در بالکن خانه.

پرورش گل و گیاه فقط یک سرگرمی نیست بلکه یک درمانگر واقعی برای ذهن و روح هست.

اگر به دنبال راهی برای بهبود سلامت روانت هستی، شاید وقتشه دست به خاک بزنی و اولین بذر رو همین امروز بکاری.

منابع:

bloomcollege.com.au/blog/blooming-minds

perennial.org.uk/gardening-for-mental-health