قراره چی بدونیم:
- روش پیشگیری از بارداری IUD چیست؟
- احتمال بارداری با IUD چقدره؟
- چرا با وجود IUD باز هم بارداری اتفاق می افته؟
- علائم و نشانه های بارداری همزمان با IUD
- خطرات بارداری همزمان با دستگاه IUD
- راهکارهایی برای کاهش احتمال بارداری با IUD
حاملگی همزمان با دستگاه IUD
از زمان‌های خیلی دور تا همین امروزه، زوجین دنبال روش پیشگیری از بارداری موثر و مقرون به صرفه هستن. با وجود اینکه IUD (دستگاه داخل رحمی) یکی از مطمئن‌ترین روش‌های پیشگیری از بارداری به حساب میاد، اما هیچ‌کدام از روش‌های جلوگیری از بارداری، به طور صددرصد کامل پیشگیری نمی‌کنن. این سؤال که آیا بارداری با IUD ممکنه یا نه؟ ذهن خیلی از خانم‌ها رو به خودش مشغول کرده. در این مقاله این موضوع رو از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کنیم.
IUD دقیقاً چیه و چطور از بارداری پیشگیری می کنه؟
IUD یک وسیله‌ی کوچیک و T شکل پلاستیکی یا فلزی‌ست که توسط پزشک یا ماما داخل رحم گذاشته می‌شه. این دستگاه از رسیدن اسپرم به تخمک جلوگیری می‌کنه و احتمال بارداری رو به حداقل می‌رسونه.
IUD دو نوع اصلی داره:
- IUD مسی: مثل پاراگارد، بدون هورمون اضافی بوده و با ایجاد محیطی نامناسب برای اسپرم، جلوی لقاح رو می‌گیره.
- IUD هورمونی: مثل میرِنا، با آزاد کردن هورمون پروژستین باعث ضخیم شدن مخاط رحم، مهار تخمک‌گذاری و کاهش تحرک اسپرم می‌شه.
هر دو مدل، درصد موفقیت خیلی بالایی دارن، ولی باز هم نمی‌تونن به‌طور مطلق از بارداری ناخواسته جلوگیری کنن.
درصد احتمال بارداری با IUD چقدره؟
آمارها نشان داده که احتمال بارداری با IUD بسیار پایین هست ولی باز هم صفر نیست. در مورد IUD هورمونی، احتمال بارداری در سال حدود ۰.۱ تا ۰.۴ درصد اعلام شده و در مورد IUD مسی، این احتمال حدود ۰.۸ درصد گزارش شده. این یعنی چی؟ یعنی اگر هزار نفر IUD داشته باشن، بین ۱ تا ۸ نفر ممکنه در طول یک سال باردار بشن. هرچند نادره، اما همین تعداد هم ممکنه به دلایل خاصی و در شرایطی که در ادامه اشاره می‌کنیم اتفاق بی‌افته.
چرا با وجود IUD باز هم بارداری اتفاق می افته؟
خیلی از خانم‌ها زمانی که متوجه می‌شن کسی با وجود دستگاه IUD باردار شده، یک علامت سؤال بزرگ در ذهن‌شون شکل می‌گیره: “مگه امکان داره؟” واقعیت این هست که بله، بارداری با IUD ممکنه، ولی به ندرت. حالا با هم ببینیم چه دلایلی ممکنه باعث بشه این اتفاق نادر بی‌افته که اکثر موارد هم قابل پیشگیری و کنترل هستن.
۱. جا‌به‌جایی یا افتادن IUD
گاهی IUD ممکنه از جای خودش حرکت کنه یا کامل از رحم بیرون بیاد. این مسئله به‌خصوص در ماه‌های اول بعد از جاگذاری بیشتر اتفاق می‌افته. اگر IUD از موقعیت مناسبش خارج بشه، دیگر نمی‌تونه به‌درستی از بارداری جلوگیری کنه. به همین خاطر ارزیابی‌های دوره ای توصیه می‌شه.
۲. خطا در جاگذاری IUD
اگر IUD به شکل نادرست جاگذاری بشه یا عمق کافی نداشته باشه، احتمال اینکه مؤثر نباشه بالا می‌ره. به همین خاطر خیلی مهمه که این کار توسط فرد مجرب انجام بشه. البته معمولا بعد از جاگذاری IUD یک سونوگرافی رحم انجام می‌شه تا محل دقیق دستگاه مشخص بشه.
۳. استفاده طولانی مدت از دستگاه IUD
هر IUD یک طول عمر مشخصی داره مثلاً:
- پاراگارد(مسی):تا۱۰ سال
- میرِنا:تا ۸ سال
- کایلینا یا اسکایلا: ۳ تا ۵ سال
اگر IUD بیشتر از این زمان در بدن باقی بمونه، اثربخشی‌اش ممکنه کاهش پیدا کنه.
۴. شرایط بدنی خاص یا واکنش بدن
در بعضی از افراد ممکنه بدن به IUD واکنش مناسبی نشان نده یا به‌مرور، IUD رو دفع کنه بدون اینکه فرد متوجه بشه. البته این حالت هم به ندرت پیش میاد.
علائم و نشانه های بارداری همزمان با IUD
علائم بارداری معمولا در این افراد مشابه افراد دیگر هست. اگر فردی با وجود IUD باردار بشه، ممکنه علائمی مثل موارد زیر رو تجربه کنه:
- عقب افتادن پریود
- حالت تهوع و استفراغ
- درد در ناحیه زیر شکم یا لگن
- حساس شدن سینه‌ها
- لکه‌بینی یا خونریزی غیرعادی
در چنین شرایطی حتماً باید تست بارداری انجام بشه و بلافاصله به پزشک مراجعه بشه، چون یکی از نگرانی‌های اصلی، بارداری خارج‌رحمی هست مخصوصا اگر همراه با درد و خونریزی باشه.
خطرات بارداری همزمان با دستگاه IUD
بارداری با IUD می‌تونه مشکل‌ساز باشه، مخصوصاً اگر بارداری خارج‌رحمی (Ectopic Pregnancy) اتفاق بی‌افته. در این وضعیت، جنین به‌جای اینکه در رحم لانه‌گزینی کنه، در لوله‌های فالوپ جا می‌گیره که یک شرایط اورژانسی محسوب می‌شه و می‌تونه زندگی مادر رو تهدید کنه.
همچنین اگر IUD در رحم باقی بمونه، ممکنه احتمال سقط جنین، عفونت داخل رحمی و زایمان زودرس رو بالا ببره.
آیا امکان بارداری سالم همزمان با دستگاه IUD وجود داره؟
در مواردی، بارداری همزمان با IUD ممکنه به‌صورت داخل رحمی و طبیعی باشه. در این موارد پزشک ممکنه یکی از تصمیمات زیر رو بگیره:
- IUD رو خارج کنه، در صورتی که به جنین آسیب نزنه.
- یا IUD رو داخل رحم نگه داره، اگر بیرون آوردنش خطرناک‌تر باشه.
تصمیم برای خروج دستگاه آی یو دی در بارداری به عوامل مختلفی بستگی داره از جمله هفته بارداری، علائم بالینی، وضعیت جنین و البته نظر خود مادر. در هر صورت، چنین بارداری‌هایی باید تحت‌نظر پزشک و با مراقبت خیلی ویژه پیگیری بشن، چون نسبت به بارداری‌های معمولی، خطر بیشتری دارن.
راهکارهایی برای کاهش احتمال بارداری با IUD
- بعد از جاگذاری، حتماً برای بررسی موقعیت IUD به پزشک مراجعه کن و در صورت نیاز سونوگرافی انجام بده.
- نخ IUD رو ماهانه خودت بررسی کن تا مطمئن بشی که جابه‌جا نشده. اگر خودت نمی‌تونی در فواصل منظم برای معاینه به پزشک مراجعه کن.
- هرگونه درد، لکه‌بینی یا تغییر در چرخه قاعدگی رو جدی بگیر.
- IUD رو طبق زمان‌بندی تعیین‌شده تعویض کن.
حرف آخر
با اینکه IUD یکی از مؤثرترین روش‌های پیشگیری از بارداری محسوب می‌شه و بیش از ۹۹٪ موفقیت داره، اما همچنان احتمال بارداری با IUD وجود داره، هرچند خیلی نادره. آگاهی از علائم هشداردهنده، مراجعه منظم به پزشک و پیگیری‌های منظم می‌تونه این احتمال رو تا حد زیادی کاهش بده و باعث بشه استفاده از IUD هم ایمن باشه و هم مطمئن.