قراره چی بدونیم:

• تاخیر در گفتار کودک چیه
• چرا برخی کودکان دیرتر زبان باز می‌کنن
• دیر به حرف افتادن کودک چه دلیلی داره
• راهکارهای کمک به رشد زبان کودک

دلایل دیر به حرف افتادن کودک؛
چرا برخی کودکان دیر زبان باز می‌کنن؟

کودکانی که دیر زبان باز می‌کنن (Late Talkers) کودکانی هستن که دیرتر از همسالان‌شون شروع به حرف زدن می‌کنن. این کودکان که به طور معمول، بین ۱۸ تا ۳۰ ماه سن دارن و دایره لغات‌شون محدوده، ممکنه در درک زبان مشکل داشته‌باشن و برای اون‌ها ترکیب کلمات در یک جمله کار چالش‌برانگیزی باشه.
اصطلاح «تاخیر در گفتار» به این دلیل به کار میره که کودکان ممکنه نه‌تنها در صحبت کردن بلکه در مهارت درک و مهارت‌های زبانی هم با تاخیر مواجه بشن. دیر به حرف افتادن کودک می‌تونه گیج‌کننده باشه، اما مهمه که بدونید مهارت‌ درک و مهارت‌های زبان و گفتار، ارتباط نزدیکی با هم دارن و معمولا همگام با هم رشد می‌کنن.

دیر به حرف افتادن کودک طبیعیه؟

در واقع تاخیر در گفتار کودکان بسیار رایج هست و حدود ۱۳ درصد از کودکان در ۲۴ ماهگی علائمش رو نشون میدن. بنابراین اگر نگران رشد زبان فرزندتون‌اید، بدونید که تنها نیستید.

نشانه‌های کودکانی که دیر زبان باز می‌کنن

با شناسایی نشانه‌ها می‌تونید تعیین کنید که آیا فرزند شما در مسیر درستی قرار داره یا ممکنه به توجه بیشتری در یک مورد خاص نیاز داشته باشه.
در ادامه معیارهای معمول در هر گروه سنی بیان شده که می‌تونه به شما در تشخیص این که آیا فرزندتون روند عادی به حرف افتادن رو طی می‌کنه یا نه، کمک کنه:

• در ۱۸ ماهگی

      از برخی چیزهای آشنا که بهش می‌گید پیروی می‌کنه.
      از حرکاتی مثل اشاره کردن یا تکان دادن استفاده می‌کنه.
      کلماتی که می‌شنوه کپی و تکرار می‌کنه.
      حدود ۲۰ کلمه مختلف رو به تنهایی بیان می‌کنه.

• در ۲۴ ماهگی

     می‌تونه معنی کلمات جدیدی که می‌شنوه رو به سرعت درک کنه.
     بیش از ۵۰ کلمه در دایره لغاتش داره.
     برای ایجاد عبارات، شروع به ترکیب کردن کلمات می‌کنه.
     با استفاده از مهارت‌های زبانی ابتدایی که داره، در مکالمات ساده شرکت می‌کنه.

• در ۳۰ ماهگی

     دایره لغات چندصد کلمه‌ای داره.
     برای صحبت کردن راجع به خودش از جملات ۳-۴ کلمه‌ای استفاده می‌کنه.
     از کلماتی که بلده برای سوال پرسیدن و جواب دادن استفاده می‌کنه.

به یاد داشته باشید این نقاط عطف در به حرف افتادن کودک، دستورالعمل‌هایی کلی هستن و هر کودک با سرعت مخصوص خودش رشد می‌کنه. اگر در مورد زبان باز کردن کودک خود نگرانی دارید، با یک متخصص آسیب‌شناس گفتار و زبان مشورت کنید.

دلیل دیر به حرف افتادن کودک چیه؟

برخی کودکان در مقایسه با همسالان خودشون دیرتر شروع به صحبت می‌کنن یا بیان کلمات و جملات برای اون‌‌ها دشوار هست. این تاخیر می‌تونه ناشی از عوامل مختلفی باشه:

مشکلات شنوایی
یکی از دلایل اصلی تاخیر در به حرف افتادن کودک، مشکلات شنوایی هست. کودکانی که به‌ درستی نمی‌شنون، قادر به تقلید صداها و یادگیری کلمات نیستن. عوامل متعددی می‌تونن باعث کاهش شنوایی کودک بشن، از جمله:

• عفونت‌های مزمن گوش میانی 
• وجود مایع در گوش (اوتیت میانی با افیوژن) 
• اختلالات پردازش شنوایی 

تشخیص زودهنگام و درمان مشکلات شنوایی می‌تونه به بهبود مهارت‌های زبانی کودک کمک کنه.

اختلالات زبانی و گفتاری

• برخی کودکان ممکنه به اختلالات خاصی در زمینه زبان و گفتار مبتلا باشن، از جمله:
• آپراکسی گفتاری که اختلالی در برنامه‌ریزی حرکات لازم برای تولید صداهاست.
• اختلالات واجی که مشکل تلفظ صحیح هست.
• اختلالات زبانی که مربوط به دشواری در درک یا استفاده از زبان میشه.

این اختلالات معمولا با ارزیابی تخصصی گفتاردرمانگر تشخیص داده میشن و نیاز به مداخلات درمانی دارن.

اختلالات رشدی و عصبی
برخی شرایط پزشکی می‌تونن بر توسعه زبان و گفتار کودک تاثیر بذارن، از جمله: 

• اوتیسم: کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکنه در برقراری ارتباط کلامی و غیرکلامی دچار مشکل باشن.
• فلج مغزی: آسیب به مناطق حرکتی مغز می‌تونه روی توانایی‌های گفتاری تاثیر بذاره.
• ناتوانی ذهنی: کودکان با ناتوانی‌های ذهنی ممکنه در یادگیری زبان و به حرف افتادن تاخیر داشته باشن. 
• تشخیص دقیق و مداخلات زودهنگام می‌تونه به بهبود مهارت‌های ارتباطی این کودکان کمک کنه.

عوامل محیطی و روانی

• محیطی که کودک در اون رشد می‌کنه، نقش مهمی در توسعه زبان داره:
• کمبود تعاملات کلامی: کودکانی که در محیط‌هایی با تعاملات کلامی محدود رشد می‌کنن، ممکنه دیرتر به حرف بیافتن.
• قرارگیری بیش از حد در معرض صفحه‌نمایش‌ها: استفاده زیاد از تلویزیون، تبلت و گوشی‌های هوشمند می‌تونه فرصت‌های یادگیری زبان رو کاهش بده.
• تجربه‌های استرس‌زا: حوادثی مانند طلاق والدین یا مرگ یکی از اعضای خانواده می‌تونه در توسعه زبان کودک اختلال ایجاد کنه.

تفاوت‌های فردی و ژنتیکی

برخی کودکان به‌ طور طبیعی دیرتر از همسالان خودشون به حرف می‌افتن بدون اینکه مشکل خاصی داشته باشن. این تفاوت‌ها می‌تونه ناشی از عوامل ژنتیکی یا ویژگی‌های فردی هر کودک باشه. اصطلاح «سندرم انیشتین» به کودکانی اطلاق میشه که در سنین پایین دیر به حرف می‌افتن، اما در زمینه‌های دیگه مثل ریاضیات یا موسیقی استعداد بالایی دارن.

عوامل فیزیولوژیکی

• برخی مشکلات فیزیولوژیکی می‌تونن بر توانایی کودک در تولید صداها تاثیر بذارن، از جمله: 
• شکاف کام یا لب 
• مشکلات عضلانی دهان و زبان 
• مشکلات دندانی 

در چنین مواردی، مداخلات پزشکی و گفتاردرمانی می‌تونن بسیار مفید باشن. 

نقش والدین و مراقبین (آیا من باعث تاخیر در گفتار فرزندم شدم؟)

وقتی کودک مشکل زبانی داره، پدر و مادر می‌تونن بلافاصله به این نتیجه برسن که تقصیر اون‌هاست، یا می‌تونستن کاری انجام بدن تا از بروز چنین چیزی جلوگیری کنن.
دیر زبان باز کردن فرزندتون تقصیر شما نیست. از هر پنج کودک، یک کودک دچار تاخیر در رشد گفتار و زبان خواهد شد. اما خبر خوب اینه برای این که فرزند شما در مسیر درست حرکت کنه، می‌تونید قدم‌های مفیدی بردارید:

• مداخله زودهنگام – به آسیب‌شناس گفتار و زبان مراجعه کنید. اگر تشخیص داده بشه که کودک شما تاخیر در گفتار داره، مداخلات اولیه مانند گفتار درمانی رو شروع می‌کنن.
• بر ارتباطات تمرکز کنید – تا جایی که می تونید با کودک خود صحبت کنید و کودک رو تشویق کنید تا از شما تقلید کنه.
• کتاب خواندن – از همان دوران نوزادی کتاب خواندن رو برای فرزندتون شروع کنید. از کتاب‌های سبک یا کتاب‌های تصویری مناسب سن کودک‌تون استفاده کنید تا تشویق بشه وقتی در حال خواندن و توضیح داستان هستید، به تصاویر نگاه کرده و به مرور درک خوبی از معنی کلمات جملات به دست بیاره. 
• به طور مداوم در طول روز صحبت کنید – به عنوان مثال می‌تونید در فروشگاه، با برداشتن هر محصول اسم اون رو بگید یا در حین تمیز کردن خانه توضیح بدید که در حال انجام چه کاری هستید. با آوردن اسم هر وسیله‌ای، بهش اشاره کنید. همه چیز رو واضح بیان کنید و از «بچگونه حرف زدن» اجتناب کنید.
• در معرض صفحه‌نمایش‌ها بودن رو محدود کنید – اجازه ندید که کودک بیش از حد از صفحه‌نمایش‌ها استفاده کنه و به جاش اون رو در بازی‌های تعاملی شرکت بدید.

 

نتیجه‌گیری
دیر به حرف افتادن کودک همیشه یک مشکل جدی نیست، اما نادیده گرفتنش می‌تونه آینده ارتباطی کودک رو تحت تاثیر قرار بده. با شناخت به موقع و حمایت آگاهانه، میشه مسیر رشد زبانی کودک رو هموار کرد. هر کودک ریتم منحصر به فردی برای شکوفا شدن داره؛ فقط کافیه که با دقت، صبر و عشق، به شکوفا شدن کودک‌تون کمک کنید.

منابع:
https://www.healthline.com/health/speech-delay-3-year-old-2:
https://kidshealth.org/en/parents/not-talk.html
https://aimeeliu.net/blog/is-your-child-a-late-talker
https://toddlertalk.com/blog/when-to-worry-about-late-talkers
https://aboutplaysc.com/what-causes-speech-delays-in-toddlers/