قراره در این مقاله چی بدونیم:
- ارزیابی شاخص وزن کودک چه اهمیتی داره؟
- وزن مناسب کودک در هر سن چقدره؟
- چه عواملی بر وزن‌گیری کودک اثر دارن؟
وزن استاندارد کودک در سنین مختلف
یکی از دغدغه‌های همیشگی والدین اینه که آیا فرزندشون وزن مناسبی داره یا نه. وزن مناسب کودک در هر سن یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی هست که رشد طبیعی کودک رو نشون می‌ده. بررسی دقیق وزن می‌تونه به ما نشون بده که کودک به درستی در مسیر رشد قرار داره یا نه. البته داشتن وزن مناسب صرفا به معنی رسیدن به یک عدد خاص نیست بلکه بر اساس وزن زمان تولد و ژنتیک، وزن کودک می‌تونه طیفی از اعداد رو شامل بشه. در این مقاله با میانگین وزن کودک در هر سن آشنا می‌شیم.
اهمیت شاخص وزن کودک در ارزیابی رشد
وزن در کنار قد از شاخص‌های اصلي بررسی رشد و تکامل کودک محسوب می‌شه که باید ارزیابی بشه. تغییرات سریع یا غیرعادی در وزن می‌تونه نشونه‌ای از سوءتغذیه، بیماری یا حتی اختلالات رشدی باشه. پس اگر وزن کودک رو در بازه‌های منظم کنترل کنی و با نمودارهای رشد استاندارد WHO مقایسه کنی، خیلی راحت‌تر می‌تونی متوجه بشی اوضاع بدنی و تغذیه‌ای کودک چطوره.
وزن مناسب کودک در هر سن چقدره؟
در ادامه با میانگین وزن کودکان در هر سن آشنا می‌شیم:
– وزن‌گیری از بدو تولد تا یک سالگی: نوزاد زمان تولد معمولاً بین ۲.۵ تا ۴ کیلوگرم وزن داره. در هفته‌های اول، ممکنه کمی وزنش پایین بیاد ولی تا ۲ هفتگی دوباره می‌رسه به وزن تولد. تا ۶ ماهگی، وزن نوزاد تقریباً دو برابر وزن تولدش می‌شه (مثلاً از ۳.۵ کیلو می‌رسه به حدود ۷ کیلو) و تا یک‌سالگی هم حدوداً سه برابر وزن تولدش می‌شه (مثلاً ۹ تا ۱۰ کیلوگرم). البته سرعت وزن‌گیری در نوزادان نارس که با وزن پایین به دنیا میان معمولا بیشتره.
– وزن‌گیری بین یک تا سه سالگی (کودک نوپا):
- یک‌سالگی ۹ تا ۱۰ کیلوگرم
- دو سالگی ۱۱ تا ۱۲.۵ کیلوگرم
- سه سالگی ۱۳ تا ۱۴ کیلوگرم
– وزن‌گیری بین چهار تا شش سالگی (پیش‌دبستانی):
- ۴ سالگی ۱۵ تا ۱۶ کیلوگرم
- ۵ سالگی ۱۷ تا ۱۸ کیلوگرم
- ۶ سالگی ۱۹ تا ۲۰ کیلوگرم
– وزن‌گیری بین هفت تا دوازده سالگی (سن مدرسه):
- ۷ سالگی ۲۱ تا ۲۳ کیلوگرم
- ۸ سالگی ۲۴ تا ۲۶ کیلوگرم
- ۹ سالگی ۲۶ تا ۲۹ کیلوگرم
- ۱۰ سالگی ۲۹ تا ۳۲ کیلوگرم
- ۱۱ سالگی ۳۲ تا ۳۶ کیلوگرم
- ۱۲ سالگی ۳۶ تا ۴۰ کیلوگرم
عوامل موثر بر وزن کودک
وزن کودک معمولاً تحت تأثیر چندین عامل مهم قرار می‌گیره که باید بهشون دقت کنیم. بعضی از این عوامل قابل کنترل و بعضی دیگر از کنترل ما خارج هستن.
۱. ژنتیک
ژنتیک در تعیین وزن کودک نقش کلیدی داره، یعنی اگر پدر و مادر وزن و قد مناسبی داشته باشن، احتمال اینکه کودک هم وزن نرمالی داشته باشه زیاد می‌شه. تحقیقات نشون می‌ده حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد تفاوت وزن بین بچه‌ها به ژنتیک مربوط می‌شه.
۲. وضعیت تولد و بارداری
وزن نوزاد هنگام تولد اهمیت داره. نوزادانی که وزن‌شون کمتر از ۲۵۰۰ گرم باشه، حدود ۱۵ درصد بیشتر در معرض مشکلات رشد و کم‌وزنی هستن. سن بارداری و سلامت مادر هم تأثیر زیادی داره، مثلاً مادرانی که تغذیه مناسبی ندارن یا بیماری خاصی دارن، احتمال وزن پایین نوزاد افزایش پیدا می‌کنه.
۳. تغذیه
تغذیه نقش اصلی رو در روند وزن‌گیری کودک بازی می‌کنه. کودکانی که شیر مادر می‌خورن، وزن‌گیری‌شون معمولاً بهتر و متعادل‌تره. از طرف دیگر، تغذیه نامناسب می‌تونه باعث سوءتغذیه یا اضافه وزن بشه. حدود ۳۰ درصد کودکان زیر ۵ سال در دنیا دچار سوءتغذیه هستن. در صورت کمبود وزن مشاور تغذیه می‌تونه غذاهای مفید برای افزایش وزن کودک رو به شما معرفی کنه.
۴. فعالیت بدنی
کودکانی که تحرک مناسبی دارن، معمولاً وزن سالم‌تری دارن و خطر چاقی‌شون کمتره. آمارهای سازمان بهداشت جهانی نشون داده حدود ۲۰ درصد کودکان در دنیا فعالیت بدنی کافی ندارن که این موضوع خطر اضافه وزن رو بالا می‌بره.
ّ۵. بیماری‌ها
بعضی از بیماری‌ها مثل اختلالات هورمونی یا مشکلات گوارشی می‌تونن باعث کاهش یا افزایش وزن غیرطبیعی بشن. این موارد نیاز به تشخیص و درمان دقیق دارن.
۶. عوامل روانی و اجتماعی
استرس و وضعیت اقتصادی خانواده هم روی وزن کودکان اثر می‌ذاره. کودکانی که در محیط‌های استرس‌زا یا فقیر زندگی می‌کنن، بیشتر در معرض کم‌وزنی یا اضافه وزن ناشی از سوءتغذیه هستن. جالبه بدونین سوءتغذیه و فقر به علت اینکه می‌تونه فرد رو به سمت خوردن غذاهای کم ارزش به جای غذاهای مغذی سوق بده، می‌تونه باعث اضافه وزن هم بشه.
حرف آخر
وزن کودک یک معیار خیلی مهم برای پیگیری روند رشد کودک محسوب می‌شه. مهم‌تر از مقدار عددی وزن، روند رشد پیوسته و متعادل وزن در کودک هست. اگر وزن کودک مطابق با نمودار رشدی خودش پیش نمی‌ره بهتره با متخصص رشد کودک مشورت بشه.