قراره چی بدونیم؟
- رشد ماه به ماه نوزاد
- چک‌لیست ماهانه
- روند تغییر رفتار نوزاد
هیجان‌انگیزترین بخش مادری، مشاهده رشد نوزاده. اما گاهی پیش میاد که نگران می‌شیم آیا همه‌چیز طبق برنامه پیش می‌ره یا نه. میخوایم باهم راجع به حرکات ماه به ماه نوزاد بخونیم.
ماه ۱: آشنایی با دنیای جدید
- رشد جسمی: نوزاد معمولاً تا دو هفته‌ی اول وزن تولدش رو پس میگیره و تا پایان ماه حدود ۴۵۰–۹۰۰ گرم رشد می‌کنه .
- حرکات: حرکت‌های نامنظم دست‌وپا، جمع کردن دست‌ها مقابل صورت، چرخوندن سر موقع دراز کشیدن.
- حواس: دنبال کردن چهره‌ها و اشیا با چشم، واکنش به صدای شما .
- ارتباط: می‌شنوه، می‌لرزه و با صدات آروم میگیره.
ماه ۲: لبخند زدن
- حرکتی: تکیه‌دادن سر در حالت خوابیدن روی شکم (tummy time)، حفظ سر برای چند ثانیه .
- احساسی: لبخند اجتماعی وقتی باهاش حرف می‌زنی یا لبخند می‌زنی، جواب می‌ده.
- گفتاری: cooing یعنی صداهای کوتاه غیرکلامی که خوشایند به نظر می‌رسن .
ماه ۳: بالا بردن سر و شکم
- حرکتی: قادره سر و سینه رو موقع خوابیدن روی شکم بالا ببره و با ساعدش فشار بده .
- حسی/گفتاری: دنبال کردن چشم‌به‌حرکت‌های اطراف، cooing بیشتر، تقلید صداها و واکنش به لبخند .
- اجتماعی: لبخند متقابل، حتی پراکنده خنده.
ماه ۴: شروع به چرخیدن
- حرکتی: گاهی دلش می‌خواد بچرخه، با دست به اسباب‌بازی‌ها می‌رسه، سرش قوی‌تر می‌شه .
- گفتاری: صداهای خنده‌دار، حباب آب دهان، شروع تقلید صداها .
- اجتماعی: خوشش میاد بازی کنه، اگر قطع بشه ناراحت می‌شه.
ماه ۵: کشف دنیای جدید
- حرکتی: شروع به غلتیدن از شکم به پهلو و برعکس .
- دستی: اشیا رو از یک دست به دیگری منتقل می‌کنه.
- اجتماعی: دنبالتمون می‌کنه می‌گرده، اگر نبینه گریه‌ش میگیره .
ماه ۶: نشستن و گرفتن
- حرکتی: می‌تونه نشستن با تکیه یا کمک صندلی رو تمرین کنه.
- دستی: برداشتن اسباب‌بازی‌های کوچک و کشیدن اونا به سمت خودش .
- گفتاری: babbling یعنی ترکیب صدای مصوت و بی‌صوت (مانند “بابا”) .
- اجتماعی: تشخیص چهره‌های آشنا، واکنش به احساسات دیگران .
ماه ۷: نشستن مستقل
- حرکتی: بدون کمک دست، می‌شینه و ممکنه وقتی نگهش داریم روی پاهاش فشار بده .
- اجتماعی: واکنش به “نه”، تشخیص لحن صدا .
ماه ۸: نشستن و بازی
- حرکتی: نشستن کامل بدون کمک، دست زدن، بازی‌هایی مثل دالی کردن .
- کلامی: واکنش به اسم خودش، دنبال اسباب‌بازی‌هایی که مخفی شدن .
ماه ۹: چهار دست و پا رفتن
- حرکتی: ممکنه چهار دست‌وپا راه بره یا به حالت کشویی حرکت کنه.
- دستی: استفاده از پنجره و انگشت اشاره، گرفتن شیء با دقت بیشتر .
- اجتماعی/کلامی: تقلید صدای “ماما” یا “بابا”، ارتباط با والدین .
ماه ۱۰: ایستادن نزدیک مبل
- حرکتی: کشیدن بدن به‌سمت ایستادن با تکیه به مبلمان یا دیوار.
- اجتماعی/کلامی: فهم مفهوم “نه” و ایجاد حرکات ساده مثل تکان دادن دست برای خداحافظی .
ماه ۱۱: راه رفتن با حمایت
- حرکتی: ممکنه کنار مبل حرکت کنه یا با دستت کمکی قدم برداره .
- دستی: کنترل بهتری روی گرفتن اشیا کوچک داره.
- کلامی: ممکنه اولین کلمات ساده رو بیان کنه (“ماما -” یا “دَ دَ”) .
ماه ۱۲: گفتن اولین کلمه!
- حرکتی: ایستادن بدون کمک یا اولین قدم‌های مستقل ممکنه شروع بشه.
- کلامی: احتمالاً اولین کلمات معنی‌دار مثل “مامان” یا “بابا” .
- اجتماعی: تعامل بیشتر، بازی‌هایی مثل قایم‌موشک.
نکات مادرانه برای بررسی رشد
- تنوع طبیعی: هر نوزادی سرعت رشد متفاوتی داره؛ اگه یکی داره زود بلند می‌شه، نگران باش ولی اگر نیاز به تأخیر داشت، با پزشک صحبت کن.
- بازدیدهای دوره‌ای سلامت: مراجعه به پزشک برای بررسی وزن، قد و تکامل ضروریه.
- اگر نشونه‌های هشدار دیدی: مثل تأخیر واضح در تماس چشمی، ننشستن مستقل تا ماه ۹–۱۰، یا عدم واکنش به صدا و اسباب‌بازی، سریع اقدام کن تشخیص زود هنگام خیلی کمک می‌کنه.
جمع‌بندی
رشد نوزاد یه سفر هیجان‌انگیزه؛ اما نترس اگر گاهی یه قدم عقب‌تر یا جلوتر باشه. مهم اینه که همراه باشی، بازی کنی، حرف بزنی و پیگیر باشی. از چک‌لیست بالا استفاده کن تا با خیال راحت رشدش رو کنترل کنی و هر جا لازم بود با پزشک صحبت کنی.