نکات مهم:

• کافئین و الکل: محرک‌ های اصلی که خواب نوزاد را به‌ هم می‌ زنند.
• غذاهای نفاخ: مراقب دل‌ دردهای کولیکی باشید
• آلرژن‌ های غذایی: شناسایی و حذف موقت
• ماهی‌ های پر جیوه: خطری برای مغز نوزاد

دوران شیردهی، یکی از حساس‌ترین و البته زیباترین مراحل زندگی مادر و نوزاد به‌حساب میاد. در این دوران، تغذیه مادر مستقیماً روی سلامت و آرامش نوزاد تأثیر می‌گذاره. خیلی از مادرها نگران هستن که چه چیزی باید بخورن و چه چیزی نخورن تا مشکلی برای شیرخوارشون پیش نیاد. گرچه شیردهی معمولاً محدودیت‌های غذایی سفت و سختی نداره، اما بعضی مواد غذایی هستن که می‌تونن باعث نفخ، دل‌درد یا حتی بروز علائم آلرژی نوزاد بشن که بهتره با آگاهی مصرفشون محدود بشه یا کلاً کنار گذاشته بشه. این مقاله قراره به صورت کامل و علمی، ممنوعیت‌های غذایی این دوره رو بررسی کنه و نکات مهمی را بهتون توصیه کنه.

۱. کافئین و الکل: محرک‌ های اصلی که خواب نوزاد را به‌ هم می‌ زنند

مهم‌ترین موادی که مادر شیرده باید مصرفشون را کاملا کنترل کنه، کافئین و الکل هستن.

۱.۱. کافئین:

کافئین که در قهوه، چای، نوشابه‌ها، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و حتی شکلات پیدا می‌شه، می‌تونه از شیر مادر به نوزاد منتقل بشه. بدن نوزاد، به‌خصوص در ماه‌های اول تولد، توانایی لازم برای دفع سریع کافئین را نداره. این تجمع کافئین باعث می‌شه نوزاد بی‌قرار بشه، خوابش بهم بخوره و دچار تحریک‌پذیری بشه. توصیه علمی اینه که مادرها مصرف کافئینشون را به حداکثر ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلی‌گرم در روز (حدود ۲ تا ۳ فنجان قهوه دم‌کرده) محدود کنن.

۱.۲. الکل:

مصرف الکل در دوران شیردهی کاملاً ممنوعه. الکل سریعاً وارد جریان خون و بعد شیر مادر می‌شه و روی سیستم عصبی نوزاد تأثیر می‌گذاره. مصرف الکل می‌تونه رشد نوزاد را کُند کنه، روی الگوی خوابش اثر بگذاره و حتی مقدار شیر مادر را کاهش بده. اگر مادر الکل مصرف کرده، باید صبر کنه تا الکل کاملاً از بدنش دفع بشه (معمولاً ۲ ساعت به ازای هر نوشیدنی استاندارد) و بعد به نوزاد شیر بده.

۲. غذاهای نفاخ: مراقب دل‌ دردهای کولیکی باشید

بعضی غذاها باعث تولید گاز زیاد در دستگاه گوارش مادر می‌شن. گرچه خود این گازها مستقیماً وارد شیر نمی‌شن، اما ترکیبات نفاخ این مواد غذایی می‌تونه از طریق شیر روی سیستم گوارشی حساس نوزاد تأثیر بگذاره و علائم دل‌پیچه و نفخ را در نوزاد یجاد کنه که خیلی شبیه به کولیک است.

۲.۱. حبوبات:

حبوبات (مثل لوبیا، نخود، عدس) به دلیل داشتن فیبر و الیگوساکاریدهای بالا، شهرت زیادی در ایجاد نفخ دارن. مادر اگر می‌خواهد حبوبات بخوره، بهتره آن‌ها را به مدت طولانی خیس کنه و آبش را چند بار عوض کنه یا با زیره و رازیانه بپزه تا نفاخ بودنشون کمتر بشه.

۲.۲. سبزیجات خانواده کلم:

سبزیجات خانواده کلم (مثل کلم بروکلی، گل کلم، کلم پیچ، و کلم بروکسل) هم مواد گوگردی دارن که می‌تونه باعث تولید گاز بشه و در بعضی نوزادان حساسیت ایجاد کنه. اگر دیدین نوزادتون بعد از مصرف این سبزیجات خیلی بی‌تابه، بهتره مصرفشون را موقتاً قطع کنین.

۲.۳. سیر و پیاز تند و خام:

غذاهای تند و پر ادویه یا مصرف زیاد سیر و پیاز خام، مزه شیر رو تغییر می‌ده و ممکنه نوزاد نسبت به این طعم‌های قوی واکنش نشون بده و از گرفتن سینه خودداری کنه یا بی‌قراری کنه.

۳. آلرژن‌ های غذایی: شناسایی و حذف موقت

آلرژی نوزاد به مواد غذایی مادر، یکی از شایع‌ترین نگرانی‌های این دوره‌ است. پروتئین‌های مواد غذایی آلرژی‌زا می‌تونن وارد شیر بشن و در نوزادانی که زمینه آلرژی دارن، واکنش ایجاد کنن. علائم این آلرژی‌ها می‌تونه از مشکلات پوستی (مثل کهیر و اگزما) تا علائم گوارشی (مثل اسهال، استفراغ، خون در مدفوع، یا نفخ شدید و کولیک) متغیر باشه.

۳.۱. شیر گاو و لبنیات:

پروتئین شیر گاو (Casein و Whey) مهم‌ترین آلرژن در دوران شیردهی است. خیلی از نوزادانی که حساسیت نشان می‌دهند، به این پروتئین‌ها واکنش می‌دهند. اگر علائمی مثل اگزما یا خون در مدفوع نوزاد دیدین، اولین گام معمولاً حذف کامل همه لبنیات گاوی (شیر، ماست، پنیر، کره و…) از رژیم غذایی مادره.

۳.۲. تخم مرغ، سویا، گندم و آجیل:

آلرژن‌های اصلی دیگر شامل تخم مرغ، سویا، گندم (به دلیل گلوتن)، بادام زمینی و انواع آجیل (مثل گردو و بادام) هستن. اگر به یک ماده خاص شک کردین، باید آن را به مدت حداقل ۲ تا ۴ هفته کاملاً از رژیم غذایی حذف کنین (رژیم حذفی) تا ببینین علائم نوزاد بهتر می‌شه یا نه.

۴. ماهی‌ های پر جیوه: خطری برای مغز نوزاد

اگرچه ماهی‌ها منبع عالی اسیدهای چرب امگا-۳ (مخصوصاً DHA که برای رشد مغز نوزاد ضروری است) هستن، اما بعضی از ماهی‌های بزرگ و مسن‌تر حاوی مقادیر بالای جیوه هستن. جیوه می‌تونه روی رشد سیستم عصبی نوزاد تأثیر منفی بگذاره. مادرها باید از مصرف کوسه ماهی، شمشیرماهی و شاه‌ماهی اجتناب کنن و به‌جای آن از ماهی‌های کم‌جیوه مثل سالمون، ساردین یا میگو استفاده کنن.

حرف آخر

خیلی مهمه که بدانید:

• تشخیص فردی: واکنش نوزادها به غذاهای مختلف، کاملاً فردی است. ممکنه یک غذای نفاخ برای یک نوزاد هیچ مشکلی ایجاد نکنه، در حالی که برای نوزاد دیگر کولیک شدید بیاره.
• رژیم حذفی هوشمندانه: هیچ‌وقت بدون دلیل و خودسرانه یک گروه غذایی کامل را حذف نکنین، چون ممکنه بدنتون دچار کمبود مواد مغذی بشه. رژیم حذفی را فقط در صورت مشاهده علائم مشخص و با مشورت پزشک متخصص اطفال یا مشاور تغذیه شروع کنین.
• تغذیه مادر: تأکید اصلی باید روی یک رژیم غذایی متعادل باشه که همه ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز مادر را تأمین کنه.

با رعایت این نکات، هم مادر می‌تونه از رژیم غذایی متنوعی لذت ببره و هم نوزاد با کمترین ناراحتی، از شیر باکیفیت مادر بهره‌مند بشه.